دپاکستان دبهرنيو چارو وزارت وياند شفقت علي خان، دچهارشنبې په ورځ دامريکايي ځواکونو دوتلو پر وخت په افغانستان کې دپرېښوول شويو عصري پوځي وسايلو له اړخه پر متوجې خطرونه رڼا واچوله او ټینګار یې وکړ چې دغه وسلې دپاکستان او ددغه هيواد دوګړو دامنيت په تړاو داندېښنې باعث ګرځيدلي دي. نوموړي وويل چې پاکستان دکابل پرچارواکو په تکرار سره ټينګار کړی دی چې ټول اړين ګامونه پورته کړي څو دا وسلې دترهګرو لاسونو ته ونه رسيږي.
امريکايي پوځي وسايل چې الوتکې، له ځمکې څخه ځمکه ويشتونکي وسلې، موټر او مخابراتي ابراز پکې شامل دي، دامريکا په مشرتوب اتحاد تر انخلا وروسته په افغانستان کې پاتې شوي دي. د ۲۰۲۱م کال په اګست مياشت کې له افغانستان څخه دوتلو پر وخت امريکايي عسکرو تر ۷۰ ډېرې الوتکې، يو شمير زري موټر او دهوايي دفاع سیسټم له کاره غورځولی وو، خو دوسلو او نورو وسايلو يوه ستره ذخیره هلته پاتې شوې وه چې طالبانو پرې ولکه کړې وه. دپاکستاني رسنيو درپوټونو په حواله دا وسلې اوس دتحريک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) او نورو ترهګرو ډلو لاسونه ته لوېدلي دي، لکه پاکستان او نورو چې ورته اشاره کړې ده. په اسلام آباد کې حکومت په څو ځلي دسرحد له بلې غاړې څخه دسختدريځو له لوري دافغان خاورې دکاريدو په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده او ملګرو ملتونو دټي ټي پي په څېر له نورو ترهګرو ډلو څخه دټولو وسلو دبيرته ترلاسه کولو له پاره د«ګډ کمپاين» غوښتنه کړې ده.
ترمپ، بايدن او طالبان په دې اړه څه وايي؟
طالبانو کابل ته تررسېدو سملاسي وروسته په تېره بيا پوځي تجهیزات په خپله ولکه کې کړل چې دې دپاکستان امنيتي ننګونې لاپسې ډېرې کړې. دامريکا متحده ايالاتو دپخواني ولسمشر جو بايدن، ادارې ويلي ول چې امريکايي ځواکونو له افغانستان څخه دوتلو پر وخت هېڅ داسې وسله نه ده پرېښې چې ترهګر یې دپاکستان دپه نخښه کولو له پاره وکارولی شي. خو دجنورۍ پر ۲۰مه نيټه دلوړې دمراسمو په ورځ په يوه غونډه کې ولسمشر دونالد ترمپ، دبايدن، حکومت ته په اشارې سره وويل: «دوی زموږ دپوځي وسايلو يوه لويه برخه دښمن ته ورکړه.»
ترمپ، له افغانستان سره مرسته دپوځي وسايلو په بيرته ورکړې پورې مشروطه کړې ده. نوموړي په دې تړاو دخپلې ادارې پر دريځ ټينګار وکړ او ویې ويل: «که موږ دکال په ميلياردونو ډالر ورکوو نو هغوی [طالبانو] ته وواياست چې ترڅو زموږ پوځي وسايل بيرته رانه کړي، موږ به هم پېسې ور نه کړو.» خو طالبانو دوسلو دبيرته ورکړې خبره رد کړې ده او برعکس یې پر امريکا ټینګار کړی دی چې له داعش سره دمبارزې په موخه دي دوی ته نوره عصري وسله ورکړي.
پاکستان نور څه ويلي؟
دپاکستان دبهرنيو چارو وزارت وياند وويل: «په افغانستان کې دعصري جنګي وسلو شتون چې د۲۰۲۱م کال په اګست مياشت کې دامريکايي ځواکونو ترانخلا وروسته هلته پاتې شوې وې، يوه ستره مسئله ده. دا دپاکستان او ددغه هېواد دوګړو دامنيت او تحفظ له پاره داندیښنې وړ ده.» شفقت علي خان، وويل چې دا وسلې دټي ټي پي په ګډون ترهګرو ډلو په پاکستان کې په بريدونو کې کارولي دي. په پاکستان، په ځانګړي توګه بلوچستان او خيبر پښتونخوا ايالتونو کې په ۲۰۲۴م کال کې او په ټولیزه توګه د۲۰۲۱م کال تر اګست میاشتې وروسته دترهګرۍ سره په تړلو پېښو کې ډېروالی ليدل شوی دی. دپاکستان تحريک طالبان ډلي يا پاکستاني طالبانو په ۲۰۲۲م کال کې دپاکستان له حکومت سره داوربند يو حساس تړون مات کړ، چې ترهغه وروسته په ترهګریزو بريدونو کې ډېروالی راغلی دی.
د ۷ ميليارده ډالرو په ارزښت پوځي وسایل
دامريکا ددفاع وزارت د ۲۰۲۲م کال په خپل يوه رپوټ کې ويلي ول چې د ۷ میليونو ډالرو په ارزښت پوځي وسايل په افغانستان کې پاتې شوي دي چې ډېر یې ډېر ژر طالبانو په خپل لاس کې اخيستي دي. که څه هم چې امريکايي پوځيانو له افغانستان څخه دوتلو په وروستيو اونيو کې هڅه وکړه خپل ځيني ابراز او وسايل له منځه يوسي، خو پوځي وسايلو دپام وړ مقدار یې پر دې سربیره هم دطالبانو لاسو ته ولوېد. له افغانستانه دامريکایي ځواکونو دوتلو په ترڅ کې ګډوډۍ دسختو نيوکو سره مخامخ شوه. دترمپ، دلومړۍ دورې پروخت له طالبانو سره دامريکايي عسکرو درا ایستلو تړون لاسلیک شوی وو، خو دا تړون دولسمشر جو بايدن، په دوره کې عملي شو.