اخبار روز

دطالبانو حکومت له غوښتنې سره سره داسې ښکاري چې دبرېکس سازمان په ۱۶مه سرمشریزه کې دوی ته بلنه ده ورکړل شوې.

ټاکل شوې چې دا دوه ورځنۍ سرمشریزه سبا دسه شنبې په ورځ داکټوبر په ۲۲مه دروسیې په کازان کې دروسیې، چین، هند، برازیل، مصر او ایران دولسمشرانو او دې غونډې ته دنورو هېوادونو دوربلل شویو مشرانو په ګډون جوړه شي. دطالبانو حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد په دغه سرمشریزه کې ددوی دحکومت د ګډون یا نه ګډون په اړه دآزادي راډیو پوښتنې ځواب نه کړې، خو وړاندې یې مرستیال حمدالله فطرت په دغه غونډه کې دګډون غوښتنه کړې وه.

نوموړي دتېرې سپټمبر میاشتې په ۲۴مې ویلي وو، دوی دبرېکس سازمان غړو هېوادونو سره ښې اقتصادي اړیکې او سوداګریزه راکړه ورکړه لري، نو په‌‌ دې غونډه کې دګډون غوښتنونکي دي. خو دروانې اکټوبر میاشتې په پیل کې دافغانستان لپاره دروسیې ځانګړي استازي ضمیر کابلوف دمسکو دمشورتي فورم له غونډې وروسته خبریالانو ته ویلي، برېکس غونډې ته دطالبانو دحکومت بلنه یوازې دوی نه، بلکې ددې سازمان ټولو غړو پوره اړه لري.

که څه هم دطالبانو حکومت تراوسه دهيڅ هېواد له‌خوا په رسمیت نه‌دی پېژندل شوی، خو دچین او روسیې په ګډون دبرېکس له بنسټ ایښودونکو هېوادونو سره ښې اړیکې لري. داقتصادي چارو پوهان له ډلې عبدالقیوم افغان په سیمه کې دبرېکس سازمان مخ پر زیاتېدونکې اقتصادي او سیاسي نفوذ ته پام ددغه سازمان په غونډو کې دافغانستان موجودیت مهم بولي. هغه په دې اړه آزادي راډیو ته وویل: "زما په اند دبرېکس دسازمان په غونډه کې دافغانستان نه ګډون دافغانستان او په ځانګړې توګه دخلکو په زیان تمامېدای شي، دا یو اقتصادي شاتګ دی، نه یوازې برېکس، بلکې په نړۍ کې هر ډول کېدونکې غونډې چې په‌ کې هېوادونه له یوبل سره داقتصادي راکړې ورکړې په اړه خبرې کوي او په‌کې اقدامات کېږي، په دا ډول ناستو کې دافغانستان نه موجودیت دافغانانو لپاره ښه خبر نه دی."

برېکس، چې یو اقتصادي سازمان دی په ۲۰۰۹م کال کې دروسیې په نوښت جوړ شو چې برازیل، روسیه، هند او چین یې لومړني غړي وو. دغه سازمان، چې نوم یې دغړو هېوادونو دنومونو له لومړیو تورو جوړ دی، دجنوبي افریقا له غړیتوب وروسته له برېک څخه په برېکس بدل شو. خو ایران، متحده عربي امارات، مصر او اتوپیا یې تازه غړي دي. دنړیوالو چارو پوه حکمت‌الله حکمت بیا دبرېکس په ګډون دنړیوالو سازمانونو غونډو ته ځکه خوشبینه نه دی چې په ټکو یې دغه بنسټونه او غړي هېوادونه له هر څه وړاندې خپلې ګټې پالي. حکمت وویل: "که چېرته دغو هېوادونو په یوه خوله په افغانستان کې دداسې حاکمیت غوښتنه کړې وای چې ټول افغانانو پکې ونډه لرلای، بیا به موږ قرباني نه وو. دسیمه‌ییزو هېوادونو دا ډول ناستې له افغان غمیزې سره مرسته نه شي کولای. چین او روسیه له خپلې وېرې هڅه کوي چې له اوسنیو چارواکو سره اړیکې ولري."

ټاکل شوې چې دبرېکس په سرمشریزه کې دغړو هېوادونو ترمنځ داقتصادي همکاریو دپیاوړتیا سربېره، دسیمې دعمومي وضعیت په اړه هم خبرې وشي. دبرېکس ۱۵مه سرمشریزه غونډه تېرکال داکټوبر له ۲۲مې تر ۲۴مې پورې په جنوبي افریقا کې جوړه شوې وه او دراتلونکې کال هغه به یې په برازیل کې جوړه شي.