بریالی میاخیل، مسئول این شورا در صحبت با رادیو آزادی گفت که با آنکه هنوز عملیات پولیس پاکستان برای اخراج اجباری دارنده گان کارت «پی او آر» تا کنون آغاز نشده، اما روزانه به طور متوسط بیش از یک هزار خانواده افغان پاکستان را ترک می کنند. او افزود که بسیاری از مهاجران، اما در بخش انتقال اموال خود به افغانستان با مشکلات جدی در بخش ترانسپورت روبرو اند. "روزانه حدود یک هزار خانواده مهاجر برمیگردد که شمار اعضای آنان گاهی به ده هزار نفر می رسد، در این میان، مشکل بزرگ در بخش ترانسپورت است، پیشتر کرایه موتر ها حدود دو لک روپیه بود، اما اکنون این کرایه تا شش لک روپیه افزایش یافته است، اما مردم این قدر پول ندارند، حالا مردم ناچار می شوند لوازم خانه خود را بفروشند چون پول کرایه بیشتر از پول وسایل می شود، به همین دلیل، با در نظر گرفتن این مشکلات، عملی شدن چنین روندی در مدت کوتاه، ناممکن به نظر می رسد."
آقای میاخیل از حکومت پاکستان خواست تا برای بازگشت مهاجران، میکانیزمی مشخص ایجاد کند تا این روند به گونه امن و با احترام عملی شود. مدت اعتبار کارت های (پی او آر) در اخیر ماه جون امسال به پایان رسید، اما پس از شکایت های این مهاجران و تاکید سازمان های بین المللی برای اجازه اقامت بیشتر برای این پناهجویان حکومت پاکستان مدت اقامت آنان را تا ۳۱ ماه اگست تمدید کرد. هرچند این مهاجران امیدوار بودند که پاکستان بار دیگر این مهلت را تمدید کند، اما این کشور هشدار داده است که تاریخ یاد شده تمدید نخواهد شد و اگر دارنده گان کارت «پی او آر» داوطلبانه پاکستان را ترک نکنند، از اول سپتمبر، به گونه اجباری به کشور شان بازگردانده خواهند شد. کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (یو ان اچ سی آر) گفته است که حدود یک میلیون و چهارصد هزار مهاجر افغان در پاکستان دارای کارت «پی او آر» اند.
در همین حال، شماری از افغان ها که به تازه گی اموال خود را بسته بندی کرده اند، می گویند به دلیل ترس از بازداشت پولیس، در حال بازگشت به افغانستان اند. میرمحمد که از منطقه هریپور خیبرپختنوا حرکت کرده و اکنون به تورخم رسیده است: " اینجا در تورخم رسیده ایم و منتظر باز شدن دروازه هستیم. ازدحام بسیار زیاد است و بالای مهاجران ظلم روان است؛ هر کس به اندازه توان خود بر آنان ظلم می کند." او افزود که در مسیر تورخم، به دلیل تخریب تعدادی از جاده ها از اثر سیلاب های اخیر در آن منطقه، مهاجران با مشکلات جدی روبرو هستند.
"وضعیت بسیار وخیم است"
ملک ثناگل احمدزی، یکی از نمایندگان مهاجران افغان در منطقه اتک خیبرپشتونخوا، به رادیو آزادی گفت که از این منطقه نیز شمار زیادی از مهاجران بازگشته اند و آنانی که باقی مانده اند، در ترس و نگرانی جدی به سر می برند. "اینجا وضعیت بسیار وخیم است؛ مهاجران در حرکت هستند، تنها شب گذشته ده ها خانواده کوچ خود را بار کرد و اکنون به تورخم رسیده اند، در مسیر راه نیز سختی های زیادی را متحمل شده اند و در پوسته های بازرسی از آنان پول گرفته شده است."
این در حالیست که روز شنبه ۳۰ اگست از طریق گذرگاه های تورخم، سپین بولدک، انگور اده و بهرامچه، ۱۴۷۷ خانواده افغان به کشور بازگشته اند. کمیسیون رسیدگی به مشکلات مهاجران حکومت طالبان، در بیانیه ای که ناوقت روز شنبه در صفحه ایکس خود منتشر کرده، اعلام کرده که شمار این بازگشت کنندگان به ۶۲۰۹ نفر می رسد که بسیاری از آنان دارنده گان کارت «پی او آر» بوده اند. هرچند رقم مهاجران بازگشته در روز اخیر هنوز مشخص نشده است، اما یک منبع طالبان در تورخم به رادیو آزادی گفته است که شمار زیادی از خانواده های مهاجر خود را به این گذرگاه رسانیده اند تا وارد افغانستان شوند. در همین حال، شماری از افغان های که پس از سال ۲۰۲۱ با ویزه وارد پاکستان شده‌اند، اما اکنون مدت ویزه های شان پایان یافته است، به رادیو آزادی گفتند که پولیس پاکستان در دو روز اخیر در مناطق بی۱۷، ای ۱۱/۱ و ای ۱۱/۲ اسلام آباد عملیات انجام داده و تعداد زیادی از افغان های بدون ویزه را بازداشت و به «حاجی کمپ» منتقل کرده است. این افغان ها می گویند، بارها برای تمدید ویزه درخواست داده اند، اما رد شده است.
این مهاجران که پس از بازگشت طالبان به قدرت، به دلیل نگرانی های امنیتی و نیز به امید رفتن به کشور های غربی و تکمیل روند پرونده های شان وارد پاکستان شده اند، اکنون با خطر اخراج اجباری روبرو هستند، در حالی که به گفته آنان، زندگی شان در داخل افغانستان با تهدید جدی مرگ مواجه است. در میان آنان، اعضای پیشین نیروهای مسلح حکومت جمهوری مخلوع، فعالان مدنی، خبرنگاران، زنان معترض و فعالان حقوق بشر شامل اند. پاکستان در سال ۲۰۲۳ روند اخراج مهاجران افغان فاقد اسناد و پس از آن در ماه اپریل اخراج دارنده گان کارت های تابعیت افغان (ای سی سی) را آغاز کرد. کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهنده گان (یو ان اچ سی آر) اعلام کرده است که از آغاز سال جاری میلادی تا ۲۸ اگست، بیش از ۴۴۰ هزار افغان به کشور شان بازگشته اند که ۶۹ درصد آنان دارای کارت های مهاجرت بوده اند.