تحليل ها و پيام ها

ضایعۀ المناک

به مناسبت مصروفیت در عزاداری یکی از وابستگان ، متأسفانه نتوانستم سر وقت تأثرات قلبی خود را از وفات جناب داکتر عبدالصمد حامد، شخصیت صادق، وطن پرست و روشنفکر وطن، به بازماندگان و دوستداران شان ابراز نمایم.
سه بار در المان با جناب شان دست داد، وقار و سنگینی و تدبر شان در صحبت، بر من اثر گذاشت وعلاقمند شخصیت بزرگ و والای شان گردانید. روح شان را شاد و جایگاه شان را در بهشت برین آرزو کرده و شعری به روح شان پیشکش می کنم :

ضایعۀ المناک

حیف ، صد حیف که از جمع عزیزان دگر
سرد و خـــــاموش بشد ، شمع شبستان دگر

از درخــت کــهـــن ، بــارور بـــاغ وطــن
مــیــوۀ نـــاب فــــرو ریخت به بستان دگـر

مـــــرد دانشــوری از ذُریـۀ نامـی، هیهات
دیـــده پـــوشـــیــد و خرامید به جولان دگر

خـــانــه تــاریک شد و ولوله در شهر افتاد
دَور گــردون مگــر افـتـاد ، به دَوران دگر

دست تــاریک نهادان، ز وطن دورش کرد
تـــا بـــه حســـرت بکشــد رنج فراوان دگر

دردمندی کـــه به دل درد وطن داشت مدام
بــــه جهـــان دگـــری رفت، به ارمـان دگر

تــــا چــنـیـن نـــامــوری، مـادر میهن زاید
گـــــردش فصــل دگـــر بـایـد و گردان دگر

اینچه تلخست که هر روز بگوش آید «اسیر»
خـــبــر مـــرگ ، جگـــرخون کـن افغان دگر

م. نسیم اسیر
فرانکفورت
4جنوری2013م

ډاکـتر حــامـد د رڼا او قـبیـلوي ټـولنې په پـیچـومـو کې

خدایه څه شول هغه ښکلي ښکلي خلک په ظاهر په باطن سپـین سپـیڅلي خلک
(رحمان بابا)

ډاکـتر حامـد د وپـیـژنـئ
د افغانستان نامتو سیاست وال، وتلي ملي او علمي شخصیت، تکړه قانون پوه، او د اسلام د رڼا په پـیچومو کې د نیمې شپې لاروي شوي ډاکتر عـبدالصمد حامد د ۲۰۱۲ د دسمبر په دیرشمه نیټه(۹مرغومی/جدي ۱۳۹۱ لمریز هجري) په جرمني کې د زمکې سره خدای په اماني وکړه او د اسمان خوا ته د تل لپاره کډوال شو. وروسته له سید جمال الدین افغان (۱۸۹۷-۱۸۳۸) او محمود طرزي (۱۹۳۳-۱۸۶۵)، ډاکتر حامد هغه لومړی ملي-اسلامي روڼ اندی او محمد زی عالم و، چې پښتو یې ویلی، لیکلی او لوستلی شوه.
ارواښاد ډاکتر حامد په هډ پښتون او په پرګنه محّمد زی و او د بچه سقاو(۱۹۲۹) د واکمنۍ په مهال د ننګرهار ولایت په خوږیاڼو سیمه کې زیـږیدلی و. د بچه سقاو د نهه میاشتنئ واکمنۍ په مهال د ډاکتر حامد کورنۍ مجبوره وه چې د ننګرهار په مومند دره کې دپښتون غازي، سخي او دیني عالم چکنور مُلا کلي ته کډه وکړي او دهغه په میلمستون کې دیره شي. چکنور مُلا په پرګنه مومند و، نوم یې امیرمحّمد و او دخپل لاسلیک په ځای به یې تل «فقیر چکنور» لیکه. د ډاکتر حامد پلار دیني سړی و. په کونړ، میمنه، پروان او کندهار کې لوي ولسوال (اعلی حاکم) و. ډاګتر حامد ماته ویلي و چې د کونړ په اسمار ولسوالۍ کې یې «خاپوړې» کړی وې. د مور او پلار له خوا نیاګانې یې په هډ پښتنې وې. ډاکتر حامد په کابل کې له نجات لیسې نه فارغ شوی و. ورپسې د افغانستان د ملي شورا په لګښت سویس ته لیږل شوی و ځکه چې هلته د تحصیل لګښت کم و. په سویس کې یې د حقوقو په څانګه کې د ډاکترۍ بری لیک په «سـوما کوم لودې» درجه لاسته راوړی وچې په افغانستان کې ورته «له لسو نمرو نه جګ»(خارق العاده) ویلی شو. ملي شورا حامد ددې لپاره د حقوقو په څانګه کې سویس ته استولی و چې وروسته له بریالیتوب نه به دخپل هیواد په پارلمان کې مشاور وي.
پاملرنه:
د دی په زړه پړری مضمون بشپړ متن د افغان جرمن آنلاین د تحلیلاتو په څانګه کی کولای شی ولولی. او یا هم لاندی لینک کاپی کړی او خپل په براوزر کی یی نصب کړی او لیکنه ولولی.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/zirakyar_rah_rab_doc_hamed_de_rana.pdf

اسلام علیکم،

اگر چه برایم فرصت تماس و شناسایی با شادروان صمد حامد میسر نشد، ولی نامشان در لحظات تاریک تاریخ کشور بار بار به گوشم میرسید. زمانیکه آمدن بلا و مصیبت در فضای کشور احساس میشد، آوازه های از تشکیل حکومت مردمی، مسلکی، با تجربه، وطنپرست به رهبری صمد حامد با حمایت ملل متحد و جامعه بین المللی در مطبوعات بار بار پخش میشدند. ولی بدبختانه هر باری طوری شد، که مغرضین داخلی و خارجی خواستند. از اینرو، به نظر من، این تنها وفات یک مرد راستگو و راستکار نبوده؛ بلکه از دست رفتن آرزوها، امیدها و خیالات یک نسلی از ملت افغان است. چه درسالهای اخیر نام همچون شخصی، که کشتی ملت را از طوفان نجات دهد، شنیده نشد.

خدای دې د محترم صمد حامد روح ښاد ولري. د ده کورنی ته له خاونده صبر او حوصله غواړم. هیله ده د ده د روح له برکته د افغان ځمکه په راتلونکو کلونو کې له مصیبته وساتل شي. که نه خو د جګړی سوری راروانی دي.

انا لله و انا الیه راجعون
الحکم الی لله

خبر ناگوار وفات، فرزند صدیق، بزرگ مرد صاحب دانش، خرد و فراست، دولتمرد و سیاستمدار برجستۀ وطن را با دنیای اندوه از دوستان شنیدم. چون از منزل بدور بودم و دسترسی با کمپیوتر نداشتم معذورم که دیرتر تأثرات عمیق خود را که قلم در بیانش ناتوانی می کند ابراز نمایم.
داکتر عبد الصمد حامد شخصیت والا همت، با وقار و معزز بود که در اقامت و مهاجرت با درک مسؤولیت های ملی و احساس عالی وطن دوستی زندگی و راحت خود را وقف خدمت وطن و مردمش نموده، برای درهم شکستن زنجیر اسارت شوروی با استفاده از هر فرصتی واقعیت این تجاوز بی رحمانه را با شیوه های ورزیده و پسندیدۀ دیپلوماتیک به توجه جهانیان رسانیده و از ظلمی که نظام کمونیستی و ارباب شان بر ملت افغانستان روا داشتند دنیا را واقف گردانیدند.
رهایی از استعمار شوروی و نظام مزدورش یگانه تشویش مرحوم داکتر عبد الصمد حامد را تشکیل نمی داد، بلکه با فهم و درک واقعیت های عینی سیاسی و تأریخ با شکوه رزمندگان راه آزادی افغانستان شکست شوروی را در افغانستان به یقین کامل پیش بینی می نمودند. اما بزرگترین نگرانی را برای مرحوم داکتر صاحب حامد آیندۀ افغانستان تشکیل میداد، با آگاهی کامل سازمان های تنظیمی و فقدان ریشه های مردمی رهبران شان و پیوند ها و وابستگی ها به اجانب و مداخلات صریح ممالک ذیعلاقۀ سیاسی در امور افغانستان وقوع بحران عظیمی را در کشور. . . .

برای مطالعه متن مکمل این نوشتۀ لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.


http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/a_abasi_bamonasebat_wafat_dr_samad_hamed.pdf

ازشنیدن خبروفات دوست نهایت گرامی ومحترممم پروفیسر دکتورعبدالصمدحامد نهایت متاثرومتالم شدم.

پروفیسرحامد یک خدمتگار راستین افغانستان و همکار قلمی مجله افغانستان بود. شخصیت دانشمند، باتجربه، نویسنده برازنده، راستکار وتردگوی بود. باوفات پروفیسر عبدالصمد حامد آخرین ستارهء سیاسی افغانستان خاموش گردیده است . اعلحضرت پادشاه سابق افغانستان چند بار از او تقاضا کرد تا به روم بیاید ودرپروسهء روم شامل شود، اما پروفیسرحامد به روم نرفت بلکه ضمن نامه ای بالای پادشاه وخط سیر اوانتقادکرد وتا آخر عمراز سیاست گوشه گیری اختیارنمود.

پروفیسرحامد مخالف اشغال افغانستان و ناخوشبین بحکومت فعلی بود. بهنگام جهاد باتنظیمهای پشاور همکاری فکری وسیاسی میکرد.باری در پشاور آقای هدایت ارسلا وزیرخارجه حکومت عبوری از داکترحامدپرسیده بود که اینک ما موفق بتاسیس یک حکومت عبوری شدیم، فکر ونظرشما درباره این حکومت چیست ؟ پروفیسر حامد جواب داده بود که شما اولین حکومت افغانستان میباشید که بدالر معاش میگیرید.

داکترحامد شخص متدین، نماز گذار ومومن متعهد بود. خداوندمتعال گناهان اوراببخشاید ودرجنت معلی مقامش دهد. بمحترمه خانم وفرزندان وهمه اعضای فامیل مرحوم عرض تسلیت میرسانم.

سید خلیل الله هاشمیان

دافغان جرمن انلاین د سایت محترمو مسولینو خوشحاله او بریالی اوسی!
تاسی همیشه په ملی مسایلو کی د بل هر چا څخه خپل رسالت لمړی سرته رسولی دی تاسی او ستاسی ملی سایت همیشه ملی اشحاص نازولی دی الله دی تاسی و نازوی.
یه ریښتیا چی داکتر صاحب عبدالصمد حامد ملی شحصیت وه، بزرګوار انسان و عالم شحصیت و، دکلک غزم او متینی ارادی خاوند وه، افغان دوست او وطن دوست انسان وه.
په ۱۹۹۶ کال کی زما یوه مصاحبه چی ما دښاغلی حسن ولسمل سره کړی وه او زما هغه مصاحبه په (افغان ولس) اخبار کی چاپ شو زما د مصاحبی د چاپ او نشر څخه دوه اونی وروسته نه پوهیږم چی زما د تلیفون نمبر به ده ښاغلی له کومه ځایه پیدا کړی وی ما ته تلیفون وکړه اول یی زما دکورنی چی زما مرحوم پلار د ده دوست وه پوښتنه وکړه او بیا یی په ډیری بزرګواری زما څخه مننه وکړه په ریښتیا چی ملی شحصیت و دده مرګ ملی ضایعه ده د لوی خدای له درباره ور ته د جنت فردوس غوښتنه کو روح دی ښاد وی

قاسم باز

به گذارش رادیو ها و تلویزیون های کابل جنازه داکتر عبدالصمد حامد سابق معاون صدراعظم ووزیر پلان صبح امروز به کابل انتقال گردید.داکتر عبدالصمد حامد یکی از شخصیت های معروف دهه دموکراسی کشور بودکه به عمر هشتادو سه سالگی درکشور آلمان وفات یافت.

درمراسم تشییع جنازه مرحوم داکتر عبدالصمد حامد درمیدان هوایی بین المللی کابل وزرای امورخارجه و تجارت، برخی ازاعضای ولسی جرگه ، رییس عمومی اداره امور ودارالانشای شورای وزیران، شاروال و والی کابل ، سخنگوی رییس جمهور وهمچنان اقارب، تعداد از محصلین پوهنتون های کابل ودوستان آن مرحومی شرکت کرده بودند.

مرحوم داکتر عبدالصمد حامد درپست های معاون صدارت ووزیر پلان کار نموده و همچنان به صفت استاد پوهنتون خدمات شایانی را برای اولاد وطن انجام داده بود.
جنازه آن مرحومی جهت به خاک سپاری به ولسوالی خوگیانی ولایت ننگرهار انتقال داده شد.

وفات مامای مرحومم داکتر صمد حامد ضربهٔ بزرگی بود که بر پیکر فامیل، دوستان و همهٔ ملت افغان وارد گردید. وقتیکه از این خبر ناگوار اطلاع یافتم اشک از چشمانم جاری شده و هیچ یقینم نمی اشد که چنین فاجعهٔ اتفاق افتاده باشد. در هر حال دیگر او‌ در میان ما نیست و جایش برای همیشه در بین فامیل،دوستان و همهٔ مردم ما خالی‌ خواهد بود، ولی نام‌شان برای همیشه زنده میماند

روح‌شان شاد و جنت برین جای‌شان باد

امین یاا رب العلمین

فاطمه گیلانی، رئیس جمعیت افغان سره میاشت با صدور پیام تسلیت مرگ داكترعبدالصمد حامد را به نمایند گی از تمام رضا کاران، اعضا، کارمندان و بورد رهبری آن جمعیت تسلیت گفته وفات او را یک ضایعه دانسته است.

وی از داكترعبدالصمد حامد به عنوان موفق ترین سکرتر جنرالان آن جمعیت نام برده است .

په ډیره خواشینۍ مو خبر تر لاسه کړ چې د هیواد وتلی سیاستپوه ، پخوانۍ مرستیال صدراعظم،لیکوال او د کابل پوهنتون پخوانۍ استاد داکټر صاحب عبدالصمد حامد زموږ نه د تل لپاره جدا شولو او خپل ځان یې د اجل داعې ته وسپارلو. انا لله و انا الیه راجعون.
د ښاغلې عبدالصمد حامد د شخصیت په هکله دلته څه لیکل په کوزه کې دریاب ځای کول دې. زه او زما کورنۍ په خپل وار سره د داکټر صاحب په مړینه خپله خواشینې څرګندوو او خپل ځانونه ددوی د کورنۍ سره د غم په ټغر ناست بولو او د داکتر صاحب ځوی ښاغلې صدیق حامد او د داکتر صاحب حامد ټولې کورنۍ ته د تسلیت پیغام وړاندې کوو.
اروا یې ښاده او یاد یې د تل لپاره تازه وسه.

په ډيردرنښت

ډاکټر احمد احسان زمانې
کلیفورنیا، امریکا

انا لله و انا الیه راجعون

من زمانی که از وفات شخصیت های نامی ام خبر می شوم باور کنید که چنان احساس می کنم که بلای بزرګی شامل حال شخصی ام شده است، به یقین که داکتر صاحب نه تنها شخصیت ملی بود بلکه وجود وی مایۀ افتخار همه افغان ها بود و است و خواهد بود، افسوس که امروز اینک مملکتم یکی از فرزانگانش را از دست داد. زمانی که داکتر صاحب پژواک وفات یافت من آنروز را به یاد دارم و در حالی که تلخی مهاجرت روزگار مارا تلخ ساخته بود و اما وفات وی مانند یک بلای بزرګی دیګری بود، و اینک داکتر صاحب امروز مارا رها کرد و این وطن از وجود مبارک وی و از نصایح و علم وی محروم شد.

خداوند برکات وجود مبارک شانرا در اولاد ها و افغان های دیګر جا دهد و فردوس برین را نصیبش گرداند.

داکتر صمد حامد یک افغان شریف با وقارباعزت بود.زندگی ساده ولی پربارش میتواند نمونهٔ خوبی برای هرافغان باشد. او یک کنجینهٔ ازفهم ودانش بود، تمام وظایف دولتی را با کمال امانت داری و صداقت پیش برد به بلا ترین رُتب دولتی رسید.هر قدر در درجات بالامی رفت همان قدرانسان حلیم، برده بار و مهربان می شد.
زمانی ببرک کارمل او را از زندان پلچرخی خواست برایش پیشنهاد کار کرد، داکتر صاحب آنرا سریعاً رد کرد او میدانست که کار در یک رژیم خود فرخته شده به معنی خودکشی سیاسی است، کاریست بی ثمر بی نتیجه، کاریست که هیچ وجدان پاک و سالم به آن راضی نمیشود.
من یک وجیزه از محترم داکتر صاحب حامد در همین سایت خوانده بودم که ارزش یک کتاب را دارد.او میگوید:
"مامیتوانیم دوستان بسیار خوبی باشیم،ولی غلامان نهایت بد!" یعنی دوستی، بلی غلامی نخیر!
گرچه دیگر او در نزد ما نیست ولی تفکرات سالم و نیکش افتخار نسل های آیندهٔ ما خواهد بود
با حُرمت بی پایان
الیاس

په ډېره خواشینۍ سره ، خبر شوم ،چې د افغان اولس یو ډېر لوی سیاسي او علمي شخصیت ډاکټر عبدالصمد حامد، چې لوړې زده کړې یي ددکتورا تر کچې پورې د المان په اتحادي جمهوریت کې کړې وې اودیوه صادق او وطنپرست روشنفکر په حېث یي د افغانستان په دولتي اداروکې اړونده چارې په پوره ایماندارۍ او افغاني وطني مینه د یوه استاداوتعلیم له مقدسې دندې له پوړې څخه ، دکابل پوهنتو ن دریا ست ،دپلان وزارت او دصدارت د معاونیت تر لوړو مقامونو پورې ،په خپله پوهه ،ایماندارۍ او سپېڅلتیاسره د یوه واقعي افغان ، یوه معتقد مؤمن مسلمان او یوه متعهدملي وطنپرست په حېث سرته رسولې وې ،په افغانستان باندې دپخواني شوروي اتحاد او نن پرون د نړیوالو دغېر مسئولانه، جفاکارانه یرغل ، خاینانه حضور او په شا تګ په مقابل کې یي یواځې اصولي تغیر نا پذیره دریز درلوده ،نن د یکشنبې په ورځ ، د دسمبر د میاشتې په دېرشمه نېټه ،د ۸۳ کلونو په عمر ددې دنیاڅخه ستر ګې پټې کړې :

انا لله وانا الیه الراجعون

الله دې په مرحوم ډاکټر صاحب ورحمیږي او جنتونه دې نصیب شي . امین .
مونږ د ډاکټر صاحب درنې کورنۍ ، محترمې میرمن ،اولادونو ،متعلقینو او ټولو دوستانواو خواخوږو ته دجمیل صبر او عظیم اجر هیله کوو.
ډاکټر حرکت د خپلې کورنۍاو دوستانو په نمایندګۍ

کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال والاکرام
انا لله و انا الیه راجعون. الله تعالي مرحوم داکتر صمد حامد را غریق رحمت نموده الله تعالی از ګناهانش ګذشت و عفوه نموده و به بازماندګانش صبرجمیل میطلبیم. الحکم لله.

با تأسف، درد، دریغ و اندوه بی پایان از درگذشت شخصیت ملی، سیاسی، اجتماعی، خدمتگار صادق افغانستان و دوستدار مردم و عاشق وطن، روانشاد داکتر صاحب حامد اطلاع یافتم که ایکاش هرگز چنین خبر ناگواری را نمی شنیدم.

وفات این شخصیت آگاه و با درایت کشور، یک ضایعۀ جبران ناپذیر برای افغانستان و مردم در خون طپیدۀآن است.

هموطنان عزیز ما هر کدام به نوبۀ خود در مورد شخصیت عالی و خاطرات آن بزرگمرد مهربان و دلسوز نوشته اند و خواهند نوشت.این کمترین کوچکتر از آنم تا در مورد شخصیت بزرگ آن فرهیخته مرد، قلمی بر روی کاغذ کشم. هرچند می شود در مورد کتاب ها نوشت، اماچه بهتر که بزرگان به این کار دست یازند.

روح بزرگ شانرا غریق رحمت الهی خواسته و به تمام فامیل، بازماندگان، دوستان و کافه ملت نجیب افغان تسلیت عرض می دارم.

چنان با نیک و بد خو کن که بعد مردنت عرفی
مسلمانت به زمزم شـوید و هـنـــدو بسوزانـد

و به یقین روانشاد داکتر صاحب حامد چنین شخصیتی بودند.

Rohash Shad Bad

شنیدن خبر فوت برادر بزرگوار، یک شخصیت مسلمان مومن، دانشمند، عاشق افغانستان، راستگو و پاک طینت وطن تکه و پارچۀ ما، جناب داکتر عبدالصمد حامد بار دیگر مارا متوجه به بیچارگی حال زار وطن و ملت معطوف می گرداند

برای مطالعه متن مکمل نوشتۀ جناب داکتر عبدالله کاظم لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/e_mayer_yadashte_dar_qebal_wafat_s_haem_31122012.pdf

مرگ صاحب دل جهانی را دلیل کلفت است
شمع چون خاموش گردد داغ محفل می شود

وفــات عالـیـقـدر بزرگـوار محترم داکـتـر "عبد الصمد حامد" معاون صـدارت افغانستان در زمـان سلطنت اعلـیحضرت محمـد ظـاهـر شاه


با کمال تأثر و تأسف، افغانستان یکی از فرزندان نهایت صدیق، شریف، معـزز، با وقار، صاحـب مناعـت و دانشمند خود را از دست داد.

داکتر عبدالصمد حامد که هر حجرۀ زندگی اش وطن میگفت و سراپا در عشق وطن می سوخت، بزرگ مردی بود که نردبان تعالی را به لیاقت و اهلیت و پشت کار پیموده از معلمی خود را بکرسی معاونیت صدارت افغانستان با حفظ کرامت و عزت رسانید.
صداقت یکی از خصائل برگزیدۀ این شخصیت عالیقدر بوده هر مأموریت را با امانتداری خاص ایفا و با افتخار زیست.
ایشان در اثر مریضی ایکه از مدت ها عاید حال شان گردیده بود با زندگی وداع گفتند. داکتر صاحب صمد حامد با قلب آگنده از عشق وطن رفت و هزاران آرزوی خوبی های وطن را با خود به دیار عدم بـُرد . . .

در مهاجرت داکتر "عبدالصمد حامد" را درد ها و اندیشه های وطنش آرام نگذاشت ولی طوفان های مدهش فرصت طلبی ها، خود فروشی ها و وطن فروشی ها صدای مردانی چون صمد حامد را مجال شنیدن نداد.
جناب داکتر عبدالصمد حامد از مساعی خستگی نا پذیرش تا آخرین رمق حیات در راه نجات وطن دست نبرداشت.
این سفر را همه در پیش دارند، خوشا به حال آنکه پاک زیست، با شرف و با افتخار زیست و عمر خویش را وقف خدمت صادقانۀ هموطنانش کرد. او شخصیت وطن پرست و نیکو نام بود.

مرگ این انسان نجیب، بزرگ و شریف را ضایعه ای بزرگ دانسته روح شان را شاد خواسته و نامش را در سینه های نسل امروز و فردا های کشور جاویدان می خواهم. مراتب تسلیت عمیق خود و خانواده ام را به خانوادۀ نجیب و محترم شان و اهل فرهنگ و معارف و کافۀ ملت افغانستان عرض می کنم.

"حامد" تو شمع محفل روشندلان بودی
رفـتی و داغ خویش به دل هـا گذاشتی

(*) اصل این مراع از رهی معیری و چنین میباشد:

(بودیم شمع محفل روشندلان رهی ** رفتیم و داغ خویش بدلها گذاشتیم)

و من با اجازه و معذرت از روان رهی و بخاط شاد روان جناب حامد که با ایشان نهایت احترام و دوستی داشتم و دارم در آن تصرف کرده ام

برای مطالعه متن مکمل نوشتۀ لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/walinouri_fateha_dr_samad_hamed_31122012.pdf

خدای د جنتونه خا ی کی !دافغا نستا ن یو پیژندل شوی سیاست پوه، ملي شخصیت او دهیواد و ولس ریښتنی خدمتګار وه.

په افغا نستان کی دسولې او امن راوستلو او تینګښت لپا ره یې ډیری هلی خلی وکړی او په دی هکله یی د تیرو دیرشو کلونو په موده کې ځانګړي وړاندیزونه او جا مع پروګرا مونه دافغان زمامدارانو او نړیوالې ټو لنې ته وړاندي کړي دي جې له بده مرغه په پام کې ندي نیول شوي دهغه مړینه یوه لویه ملي ضا یعه ده.ارواح یې ښاده او یاد یې تل پاتې!!!

از وفات ډاکټر صاحب صمد حامد همین حالا اطلاع یافتم

افغانستان در واقع نجیب ترین و شریف ترین چهرۀ سیاسی خود را که مهره برای تأریخ نامدار وطنپرستان واقعی و دلیر این کشور پنداشته می شد از دست داد.

مرگ صمد حامد نه تنها برای خانواده و اقارب مرحومی یک ضایعه بزرگ و جبران ناپذیر است بلکه برای همه افغانستان که صدیق ترین فرزند دلیر خود را از دست می دهد.

الحق که صمد حامد چهرۀ شایسته و واجب الاحترام همه مااست.
صمد حامد نه تنها یک سیاستمدار دراک بود بلکه فیلسوف و عالم بی همتای قرن ما بود.
در عقب نگاه های عمیق وی و از ورای صحبت های سنگین و شمرده وی می توان داستان های قرن را به سادگی خواند.
وی در واقع باالذات یک تأریخ بود.
افغانستان به گلیم ماتم صدیق ترین فرزند خود نشسته است.
ما همه بالای همین گلیم نشسته ایم و اشک افسوس و اندوه می ریزیم.
ما همه درین غم با شما و خانواده شریف شان شریک هستیم.

مرگ حق است و بلاخره همه می میریم
ایکاش صمد حامد چندین سال دیگر نیز زنده می ماند و از وی می شنیدیم.
خداوند برایش جنت برین نصیب نماید.

RIP my dearest, most lovable uncle. You were a father figure, you were the jewel of our family and I can go on and on. You will be extremely missed. We love you so much. You were my HERO and now you are gone :(

یارب مارا تو بہ رحمت جان دہ ۔۔۔ درد ھمہ را بہ صابری درمان دہ
این بندہ چہ داند کہ چہ می باید جست ۔۔۔ دانندہ تویی ھر آنچہ دانی آن دہ
”عبداللہ انصاری”

مرحوم داکتر عبدالصمد حامد یکتن از مشتاقان پیر ھرات بودند!
بہ مناسبت درگذشت شخصیت علمی، اداری و سیاسی کشور عزیز افغانستان مراتب تسلیت و غم شریکی خویش را بہ این وسیلہ برای خانوادۀ محترم آن مرحوم و دوستان محترم آن مرحوم بہ عرض رسانیدہ، برای آن مرحوم از بارگاہ خالق مھربان طلب آمرزش می نمایم.

روان آن مرحوم شاد و یادش گرامی باد

ناصر تیموری

پیام من به خاطر وفات زنده یاد تاریخ افغانستان

هغه سر چې خدمت کی د ملت خپل خاوری کیږي خاوری نه دې تر قیامت پوری حیات دې
و یا هم به عبـــــــاره دیکر:

افتخار ملت افــــغان بود هر که او ز جمله مردان بود

با خیلی تأسف وتألم خبر نا به هنګام وفات شخصیت بزرګوار، مبارز وملی کشور به ګوشم رسید.
فقط بحیث یک مسلمان توانستم بزبان بیاورم که:
انا الله وانا الیه راجعون
اما باور کنید که نا ګهان ګلویم سخت بغض کرد و حالتم برهم خورد ،ولی امر خداوند (ج) حق است و ما آنرا در هر موقع پذیرا خواهیم بود.
ولی متأسفانه روی هم رفته روز بروز تعداد وطندوستان و اشخاصی که واقعأ صادقانه برای ملت افغان و تمامیت ارضی کشور می اندیشند کم شده میرود و میبینیم که دشمنان خارجی و داخلی کشور زمینه را برای فعالیت های بیشتر شان مساعد میبینند، این درست وخیلی بجا است که بګویم مرگ داکتر عبدالصمد حامد، سیاستمدار مشهور وشخصیت ملی افغان واقعأ یک ضایعه بزرګ برای ملت افغان محسوب میشود. داکتر عبدالصمد حامد در سن هشتاد و سه سالگی به روز یکشنبه به اثر مریضی که عاید حالشان بود در آلمان چشم از جهان پوشید و دل های وطندوستان و ملی ګرایان کشور و تمامی ملت افغان را جریحه دارو داغدار ساختند. ولی خوبی موضوع درین است که ایشان همیشه از خود تجارب و آثاری را برای نسل های بعدی بجا ګذاشته اند که از همین باعث نام ایشان برای همیشه در تاریخ افغانستان زنده خواهد بود. داکتر عبدالصمد حامد در سال 1929 میلادی در ولسوالی خوگیانی ولایت ننگرهار به دنیا آمده بود. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ننگرهار و کابل به پایان رساند.

داکتر عبدالصمد حامد دکتورای خود را در بخش حقوق و علوم سیاسی در سال 1957 میلادی در سویس به دست آورد. از سویس به افغانستان برگشت و در وزارت معارف به کار گماشته شد. او چندین سال به عنوان مسوول ادارات مختلف وزارت معارف کار کرد.

در این جریان در پوهنتون کابل هم تدریس می کرد و برای مدتی هم رییس پوهنتون کابل نیز بودند که با خیلی شایسته ګی انجام وظایف نموده اند، که بعدأ به اساس همان صداقت و پشت کار شان بحیث وزیر پلان انخاب شدند و مدتی هم معاون صدارت کشور بودند که با خیلی صداقت وایمانداری وظایف خویش را انجام میدادند.

داکتر عبدالصمد حامد در سال 1964 عضویت کمیتهء تسوید قانون اساسی افغانستان را داشت. او پس از کودتای ثور زندانی شد و در سال 1980 از زندان رهایی حاصل کرد. ابتدا به پاکستان و سپس به آلمان رفت.

داکتر عبدالصمد حامد صبح روز یکشنبه ۳۰ دسمبر ۲۰۱۲ در آلمان جهان فانی را وداع ګفته وچشم از جهان پوشید، که جای شان برای همیش خالی و یاد شان جاودان ماند.

از دربار ایزد منان استدعا میکنیم که ایشانرا غریق دریای رحمت خویش داشته و جنت فردوس جایشان باد.
با عرض حرمت
د. ســـــادات

به یاد شخصیت بزرگ، علمی - سیاسی،
مرحوم داکتر عبدالصمد حامد!

با تأثر عمیق متن خبر وفات آن مرد بزرگ وطن، شخصیت برجستۀ ملی و پرهیزگار نمونوی، صادق با عقیدۀ راسخ و با ایمان کشور ما افغانستان، داکتر عبد الصمد حامد را خواندم. مرگ دوست بر روان هر کس اثر تکاندهنده می داشته باشد. در همین لحظه شعری از دوران مکتب بیادم آمد که می گویند:

سعدیا مرد نیکو نام نمیرد هرگز
مرده آنست که نامش به نیکوئی نبرند.

برای مطالعه متن مکمل نوشتۀ جناب داکتر عبدالله کاظم لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/yusofi_m_a_bayad_shakhsiat_bozorg_elmi_s_hamed.pdf

یادی از یک دانشمند وفرزند صدیق افغانستان مرحوم داکترعبدالصمد حامد

با تأسف اطلاع رسید که شخصیت دانشمند و فرهیخته کشور جناب داکتر عبدالصمد حامد به سن 83 سالگی در دیار غربت چشم از این جهان فانی بست و به رحمت ایزدی پیوست.

انالله و انا الیه راجعون

این مرد با فضیلت و وطندوست که عمری را در خدمت مردم و وطن با کمال صداقت صرف کرد، یکی از نخبه های افغانستان بود. بدینوسیله وفات او را که به یقیین یک ضایعۀ ملی محسوب می شود، به فامیل محترم شان، دوستان و همه ملت رنجدیدۀ، افغانستان تسلیت گفته، از بارگاه الهی استدعا دارم تا روح شانرا شاد و فردوس برین را جایگاه شان گرداند.

برای مطالعه متن مکمل نوشتۀ جناب داکتر عبدالله کاظم لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/kazem_s_a_yaadey_az_shakhsiyat_vaneshmand.pdf

انالله و اناالیه راجعون

فاضل، دانشمند و مبارز واقعی و شخصیت ملی جناب داکتر عبدالصمد حامد به رضای حق پیوست.
بخاطر دارم در سال ۱۹۶۴م مرحوم مغفور جناب داکتر صاحب عبدالصمد خان حامد رئیس پوهنتون کابل بودند و نظر به پالسی و هدایت مرحوم اعلیحضرت محمد ظاهر شاه و جناب مرحوم داکتر صاحب محمد یوسف خان صدراعظم حکومت مؤقت برای تطبیق دیموکراسی نوزاد در تلاش بودند که از طریق جوانان مخصوصا ً محصلین پوهنتون پروسه وحدت ملی را تبلیغ و از طریق آنها که قشر روشنفکر جامعه را تشکیل میدادند وحدت ملی را در سراسر مادر وطن عزیز ما تأمین و تشویق نمایند.

لهذا جناب داکتر صاحب صمد حامد. . . .

برای مطالعه متن مکمل نوشتۀ جناب انجنیر فضل احمد افغان لینک آتی را کاپی کرده به براوز اکلسپلورر تان نصب نموده فایل را باز و مطالعه فرمائید.

http://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/afghan_f_a_enaa_lelaae_waenaelayhe_rajeun.pdf

با تاثر و تأسف زیاد اطلاع حاصل داشتیم که امروز یکشنبه مورخ ۳۰ دسمبر ۲۰۱۲ م حوالی صبح بوقت آلمان ، دانشمند ګرامی ، شخصیت بزرګ ملی و علمی افغانستان جناب داکتر عبدالصمد خان حامد ، سابق معاون صدراعظم ، وزیر پلان ، رئیس پوهنتون کابل ، یکی از سیاستمداران طراز اول و برجسته پنچ دهه اخیر و اقتصاد دان بزرګ و دانشمند خوشنام افغانستان دار فانی را وداع ګفته به لقا الله پیوستند .

جناب مرحوم داکتر عبدالصمد حامد که واقعاّ با تمام معنی یک شخصیت وطندوست ، آزادیخواه ، ملی و نهایت مردم دوست بودند ، با خدمات ارزنده ای علمی و فعالیت های مثبت و ماندګار ملی ، مخصوصاّ در دوران جهاد و مهاجرت ، نام جاویدان از خویش بجا ګذاشتند .

قرار است فردا دوشنبه مورخ ۳۱ اکتوبر ۲۰۱۲ م بساعت ۱۲ ظهر مراسم نماز جنازه جناب مرحوم مغفور پوهاند داکتر صاحب عبدالصمد حامد در مسجد جامع فاتح مربوط برادران ترک در شهر اسن کشور آلمان

در منطقه اسن کاتنبرګ ـ سرک ـ Schalkestr – Katernbergerstr

برګزار ګردیده ، بعد از ادای نماز جنازه ، میت آن مرحوم جهت بخاک سپاری در حضیره آبائی شان در ولسوالی خوګیانی ولایت ننګرهار ، به وطن عزیز مان افغانستان منتقل ګردد .

مسئول سایت آزمون ملی و همکاران قلمی این سایت عمیقانه ترین تآثرات قلبی خویشرا به مناسبت این ضایعه ای واقعاّ بزرګ ملی و علمی به فامیل محترم و شریف مرحوم داکتر صاحب و همه دوست داران و علاقمندان شان تقدیم داشته ، از بارګاه رب العزت برای داکتر صاحب متوفی جنت فردوس برین و برای بازماندګانشان صبر جمیل و اجر جزیل استدعا داریم .

انا لله و انا الیه راجعون

د افغانستان وتلی ملي شخصيت ارواښاد ډاکتر عبدالصمد حامد پرون سهار په جرمني کې د ورپېښې ناروغۍ له امله په حق ورسېد،

انا لله و انا اليه راجعون.

د ارواښاد ډاکتر عبدالصمد حامد جنازه نن غرمه شاوخوا ۱۲ بجې د اېسن په ښار کې اخېستل کېږي او وروسته (پنجشنبه يا جمعه) ګران هېواد افغانستان ته انتقالېږي او د ننګرهار په خوګياڼيو کې د دوی په پلرنۍ هدېره کې خاورو ته سپارل کېږي. هغه دوستان چې غواړي د جنازې په لمانځه کې برخه واخلي، کولای شي په ۱۲ بجو لاندې پتې ته ځان ورسوي:

Schalker Straße 23,

45327 Essen

بسم الله الرحمن الرحيم

نحمده و نصلى على رسوله الکريم

په ډېرې خواشينۍ سره خبر سوم چې د افغانستان نوميالى، سياسي او علمي شخصيت دوکتور عبدالصمد حامد د ورپېښې ناروغۍ له امله له دې فاني نړۍ څخه سترګې پټې کړې دي.
انا لله و انا اليه راجعون

ارواښاد دوکتور عبدالصمد حامد په داخل او خارج کې تر لوړو زده کړو وروسته په تانده ځوانۍ کې د هېواد د پوهنې وزارت کې کار ته شامل سو او ورسره يې په کابل پوهنتون کې د استاد په توګه د هېواد ځوانان وروزل. ډېر کلونه د پوهنې وزارت د ځينو ادارو د مشر او هم د کابل پوهنتون د رئيس په توګه کار وکړ، بيا د پلان وزير سو
او څه موده د عظمى صدارت مرستيال و.

پر رسمي، علمي او حکومتي کارو سربېره ده د خپل ژوند په ټولو کلونو کې د مرګ تر ورځې پورې د افغانستان د خير، ښېګڼې او خپلو خلکو ته د سولې او سوکالۍ په اعاده کې هڅې کولې.
دوکتور عبدالصمد حامد يو وطن دوست، د هېواد صادق خدمتګار او پر خلکو ډېر مهربان شخص و. دده مړينه يوه ستره ضايعه ده.

د خپلې خواخوږۍ او ډاډګيرنې مراتب دده کورنۍ، دوستانو، شاګردانو او د افغانستان ټولو خلکو ته وړاندې کوم. الله تعالى دې دى وبخښي او کورنۍ ته دې يې جميل صبر په نصيب سي.
آمين يا رب العالمين

حامد کرزی
د افغانستان د اسلامي جمهوریت جمهور رئیس

بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله وانا الیه الراجعون
وفات داکترعبدالصمد حامد ضایعه ای برای صلح خواهان افغان
کمیسیون صلح و آزادی برای افغانستان امروزاز وفات داکتر عبدالصمد حامد سابق رئیس پوهنتون کابل و وزیرپلان افغانستان اطلاع یافت.
وفات داکتر عبدالصمد حامد یک ضایعه بزرگ در حلقات روشنفکری و سیاسی جامعه افغانی می باشد. از خدای رحمن و رحیم برایش مغفرت طلب می کنیم و برای بازماندگانش صبر جمیل خواهانیم.
داکتر عبدالصمد حامد که فردا30دسامبربعدازادای جنازه درشهر اسن آلمان وبعدازمیدان هوائی فرانکفورت به وطن (کابل)انتقال مییابد ،یکی ازشخصیت های برجسته کشور در صحنه حیات سیاسی کشور بوده که فعالیت های مستمر وی علیه رژیم دست نشانده کمونیستی درایام اشغال وطن از طریق قشون سرخ چشمگیر بوده ، نقش فکری و سیاسی وی در اثر گذاری بالای حلقات روشنفکری افغان غیر قابل انکار است.
داکتر عبدالصمد حامد به همه حلقات سیاسی افغانی از طریق مشاورت و نوشتن مقالات و طرح های ارزنده جایگاه ارجمند داشته ، وی نه تنها یک شخصیت علمی برازنده در بخش حقوق بود ، بلکه یک مرد پژوهشگر در همه ساحات سیاسی تلقی میگردد. نوشته های اخیر عمرش یعنی در دوره هجرت بیشتر متاثر از اساسات اسلام بود. به وطن، مردم وطن همیشه می اندیشید. کتابیکه همیشه مونث و همراش بود قران عظیم الشان بود. نظریات وی متاثر از روش فکری سید جمال الدین افغان بوده و متعقد بود که اسلام دینی است که برای حفظ وحراست کرامت انسانی پایه های محکم داشته وزندگی باشرف و با امن را در سایه اسلام متصور می دانست. وی در ایام آخر عمر خود می اندیشید و معتقد بود که آینده بشر درگرو اسلام به فلاح و رستگاری می رسد.
کمیسیون صلح و آزادی برای افغانستان همیشه از نظریات نیک و ارزشمند وی بهره مند بوده و بصراحت میتوان ادعا نمود که داکتر عبدالصمد حامد یکی از اعضای برجسته و دلسوز کمیسیون صلح و آزادی اهداف صلح خواهانه کمیسیون را تقویت بخیشده است. وی مطمئن بود که ایالات متحده امریکا مجبور به عقب نشینی از افغانستان خواهد گردید و ملت افغانستان حتما در یک فضای امن و صلح یک زندگی شرافتمند را سپری خواهند کرد.
کمیسیون صلح و آزادی برای افغانستان یک بار دیگر برایش دعای مغفرت می کند و به دوستان و بازماندگانش صبر جمیل خواهان است

بااحترام
کمیسیون صلح و آزادی برای افغانستان
30 دسامبر 2012 میلادی

انا لله و انا الیه راجعون

مرحوم محترم دوکتور عبدالصمد حامد رااز نزدیک می شناختم و وقتیکه جناب محترم را میدیدم ان مهربان و دوست معزز همراهی من دایم در رستورانت سری ِ تپۀ بالای منزل اش در بارة افغانستان به ساعت ها به مشاوره های اش گوش می دادم و ما دایم باهم تماس تلفونی داشتیم - من افتخار داشتم که به این شخصیت ملی و عالم بزرگ از نزدیک آشنا بودم.

مرحوم محترم حامد صاحب در طول خدامات ملی خود عادل, مهربان و قاطع بود و این صفات ایشان را در وقت مسۇلیت به حیث رئیس تدریسات ثانوی خودم شاهد بودم.

جلالتمأب مرحوم دایم در تپ و تلاش آزادی و استقلال افغانستان و وحدت ملی افغان ها بود و درین موضوع با وجود دوستی و صمیمیت ما چندین مرتبه غصه کرده و حتی برایم میگفت که حمایة که پیش گرفتی این حمایه در اخیر به سود ملت غمزدة ما نمی باشد و کسی که سخنگوی خودرا قاچاقبر انتخاب کند و کسیکه یک نفر مستبد به حیث شخص کلید در تصمیم گیری بخود داشته باشد پس این شخص قادر نخواهد بود که معضلة موجودةافغانستان را حل کند و در آینده خواهید دید که ازین پروگرام مثبت شما سوءاستفاده خواهد شد و در اخیر چنین هم شدإ

من بسیار تپ و تلاش کردم که شخصیت ملی و سیاستمدار ملی و بین المللی را درین پروگرام شامل شود اما در اخیر نه تنها به قاطعیت در مقابل تپ و تلاش منفی جواب داد بلکه مشوره های خودرا نیز استاد کردإإ

مرحوم جلالتمأب محترم دوکتور حامد صاحب شخصیت ملی و عاشق آزادی و استقلال افغانستان بود - من به همه فامیل محترم و خانوادة اش از خدای مهربان تسلی می خواهم و مرحوم جلاالتأب محترم حامد صاحب جنت دوعاگوی میباشمإإإ

غروال