تحليل ها و پيام ها

خواهر بسیار عزیز و شاعر و نویسنده خوب، خانم صالحه واهب واصل!

سلام و تمنیات نیک خویش را در خدمت شما و دیګر همکاران قلمي و تخنیکی پروژه (قاموس کبیر افغاستان) تقدیم نموده و تهنیت عرض می دارم.
در تاریخ معاصر، شاید افغانستان یګانه کشوری باشد که در خلال چهل سال، چهار بار زیر اشغال چهار کشور قرار ګرفته باشد،‌ دو تای آن همسایګان ما،‌ و سوم و چهارم شان ابر قدرت های بزرګ جهان می باشند.
شکی نیست که هر بیګانه، همزمان با عملیات نظامي و فعالیتهای سیاسي خویش، تلاش های فرهنګي زیادی نیز می نماید که اثرات منفي و ناګوار آن در تمام سطوح اجتماعي ما بصراحت و آشکارا دیده می شود.
یکی ازین کشورهای که بدبختانه به شکل بسیار منطم،‌ پلانیزه و مذبوحانه فرهنګ اصیل افغاني، وحدت ملي و ساختار زنده ګې مردم مرا زیر تهاجم ګرفته، ایران است. ولی خوشبختانه،‌ یک تعداد اصیل خواهران و برادران ما کمر همت بسته و با تمام مصروفیتها و نابسامانیهای روز مره شان، در صدد نوشتن و تهیه نمودن یک قاموس بزرګ برای نسل های اینده خود هستند.
ما ازین اقدام مبرم،‌ فرهنګي،‌ علمي و بر وقت تان قدر دانی میکنیم و برای تان اطمئنان می دهیم که شما درین راستا تنها نه بوده و ما را در خدمت و پهلوی تان خواهیم یافت.

یک بار دیګر، جهان سپاس از ازین تلاش نیک و مساعي با ارزش تان
ملکزی

معنی اصطلاح «تهاجم فرهنگی» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
تحمیل ارزشهای فرهنگی، خواه در ساحۀ موضوعات مذهبی باشد و یا مسائل زبانی و ...؛ تهاجم فرهنگی مجرائی را جهت پیاده کردن موضوعات اقتصادی و سیاسی باز می کند
تاخت و تاز بر فرهنگ، تعرض در فرهنگ، حمله بر فرهنگ یک مملکت، هجوم بر فرهنگ برای ازبین بردن آن
/ خ. معروفی

شرح:
ما افغانها اغلاط خود را نگه می داریم و اغلاط دیگران را نیز کاپی می کنیم، از همین روست، که با اغلاط مضاعف دست و گریبان هستیم/ خ. معروفی

More info:
زبان دری و فارسی هردو عین زبان هستند و اصل هم زبان دری ست، که به مرور قرون و دهور در دو جغرافیای مختلف ایران و افغانستان سیر انکشافی متفاوت را پیموده است. عین زبان دری در کشور ایران به شکلی انکشاف کرده است، که امروز به نام "زبان فارسی" علم می گردد، در حالی، که "زبان دری" در افغانستان به همان اصل خود یاد می شود. این نکته را نیز باید افزود:
در حالی، که فارسی ایران از نگاههای مختلف لغوی و تلفظی و حتی دستوری سیر متفاوتِ را پیموده است، دری افغانستان تا حدود زیادی به اصل خود وفادار مانده است. از همین سبب است، که اهل فضل و ادب و ادبیات ایران وقتی دری گفتن مردم ما را می بینند و می شنوند، به زبان حال و قال به سرگی و نیالودگی زبان ما غبطه می خورند. / خ. معروفی

همکاران محترم قاموس کبیر افغانسان سلام به هریک شما!

زمانی که لِست طولانی شخصیت های وطنپرست افغان را از سر تا آخر مطالعه کردم، از دیدن اینهمه پاستداران فرهنگ اصیل کشور رنجدیدۀ ما امید تازۀ قلبم را شاد ساخت. خوشحالم، که درین جامعۀ فاسد سیاستمداران، جنگسالاران و نوکران خودفروخته به بیگانگان، هنوز هم انسانهای وطنپرستِ مانند همکاران قاموس کبیر افغانستان وجود دارند، که نه چشم به دالر های بادآرده دارند و نه به مقام های دولتی جهت بدست آوردان دالر های بادآورده، بلکه فقط به خاطر عشق شان به مادر وطن و نگهداری از فرهنگ وطن شان به این ابتکار عالی دست به دست هم داده اند و اوقات فراغت خود را در خدمت هموطنان شان قرار میدهند.

در پراگراف اخیر این گزارش، روحیۀ مساوات، خواهری/ برادری و برابری را در عمل این جمع ارجمند مشاهده کردم، که هیچ کدام شان در صدد برجسته ساختن مسؤلیت یا وظیفۀ خود در مقایسه با دیگر همکاران خود، در قبال این کار خیر نیستند. واقعاّ که شما عزیزان نمونۀ شایستۀ ای از دیموکراسی و احترام به دیگران می باشید.

به تواضع و حق شناسی آقای قیس کبیر صد آفرین گفتم، که این روحیۀ عالی و انسانی را درین جمع نگهمیدارد. اینکه ایشان نام خود را با یک تشریح نیم سطره در اخیر لِست قرار داده است و ایدۀ تاسیس قاموس را مال شخصی خود ندانسته، بلکه آنرا نیز با تمام همکاران قاموس مساویانه تقسیم کرده است، هر خوانندۀ نکته دان به شخصیتِ عالی این انسان متواضع و شریف صد چه، که هزار آفرین می گوید.

عزیزانم، نزد هریک شما انسان های از خودگذر و وطنپرست سر تعظیم خم میکنم و آرزو میکنم که روز اختمام این کار پُر افتخار را دستجمعی جشن بگیرید و به حق بالای خود افتخار کنید. شخص خودم همین حالا بالای شما خواهران و بردران شریفم افتخار میکنم.
به امان خدا باشید!

خواهر مهربانم خانم گلمکی سرابی عزیز درود بر شما
ممنونم از پیام پر از لطف و محبت تان. از ذره نوازی تان تشکر. خوشحالم که حد اقل رسانه های اطلاعاتی توانسته اند بین ما و شما هموطنان بیوطن و مهاجر وسیلۀ ارتباط و شناخت گردند و خوشحالم که از کارکرد ها و فعالیت هایم راضی و خرسند اید. امروز درخواست دوستی تان را از فیسبوک دریافت نمودم، در ارتباط با ارائۀ معلوماتی در انجمن شما در ارتباط با قاموس کبیر افغانستان حتماً ان شاء الله صحبت خواهیم کرد.
در ارتباط با قاموس کبیر افغانستان باید یاد آور شوم که در ایجاد این پدیدۀ نایاب من به تنهائی خودم دست اندرکار نبوده بلکه تأسیس آنرا همکارم محترم قیس کبیر و اینجانب (صالحه واهب واصل) عهده دار بوده ایم اما در غنای محتوای آن همه بزرگوارانی را که در نوشتۀ به نام (همکاران قاموس کبیر افغانستان) از آنها و بخش های مربوط شان نام برده و یاد نموده ایم رول به سزای داشته اند. که من بار دیگر از هریک ایشان صمیمانه تشکر می کنم.
آرزو میکنم شما منحیث یک زن دانا و قلمبدست با جمعی از همکاران تان همچنان درین حلقه شامل شده، مارا دستی یاری رسانید.

با تشکر مجدد از شما

با تقدیم سلام و حرمت خدمت جناب محترم ملکزی صاحب!
بنده صالحه واهب واصل منیجر قاموس کبیر افغانستان به نمایندگی از تیم کاری قاموس از شما صمیمانه تشکر میکنم نخست از احساسات پاک تان برای فرهنگ و ادب کشور عزیز ما افغانستان و دوم برای پیشنهاد همکاری تان با ما در یکی از بخش های قاموس. دل و جبین و آغوش ما همیشه برای هموطنان دلسوز و فرهنگ دوست ما باز است. قاموس کبیر افغانستان مال من، تو ، این و یا آن نیست، بل مال و سرمایۀ ادبی تمام ملت افغانستان است. هر هموطنی که حتی یک کلمه را به آن اضافه نماید در حقیقت ادب و فرهنگ کشورش را حفظ کرده است و یا حد اقل برای نگهداشتش سعی ورزیده است. ما حضور تان را در جمع همکاران پروژۀ قاموس کبیر افغانستان خوش آمدید می گوئیم و آرزو میکنیم که هموطنان با احساس و با مسؤولیت دیگر ما هم آرام آرام ارزش و اهمیت این گنجینۀ ملی را درک کرده با ما بپیوندند.
شما زنده و سلامت باشید

سلام ها و احترامات فایقه ام را خدمت شاعرۀ توانا وخانم ادیب و فرهیختۀ سرزمینم استاد صالحه جان واهب واصل تقدیم می نمایم.
مصاحبه های تان را با تلویزیون دریچه بهار و صفحه محترم سلیمان لمر و جناب طهماس از روسیه دیدم باوجودیکه به کار ها و اشعار تان بلدیت داشتم اما از طریق این گفتگو ها و مصاحبه ها به کار ها و فعالیت های بسیار ارزنده و عالی دیگر تان آشنایی و آگاهی پیدا کردم که یکی از آنها ایجاد دکشنری و دایره المعارف آنلاین افغانی (قاموس کبیر افغانستان) است.آفرین به شما زن پرکار و همکاران محترم تان که بعد از گذشتاندن یک عمر ذلت و خواری و محتاجی به همسایگان و همزبانان از نظر ادبی و فرهنگی بلاخره اقلاً یک نفر با همت پیدا شد که ما را ازین احتیاجگی و بیچاره گی نجات بدهد و سبب افتخار و بالنده گی افغانستان گردد.بسیار از خواهران ما فعالیت های سیاسی، حقوقی، اجتماعی، فرهنگی ادبی و هنری دارند و من کار های همگی شان را تقدیر میکنم اما چنین شهکاری تا ایندم ما از یکی آنها ندیده ایم. کاری که باید سالها قبل پس از ایجاد شدن انترنت دولت نابکار افغانستان باید انجام میداد. من خود عضویت انجمن زنان افغانرا در شهر اینسبیگ جرمنی دارم و گاه گاهی از کار ها و فعالیت های زنان افغان یادآوری و تقدیر می کنیم. امید وار هستم که یک روز برای معرفی قاموس کبیر افغانستان انجمن ما را افتخار میزبانی ببخشید. در بالا ایمیل آدرسم درج است لطفاً با من به تماس شوید . در غیر آن من از طریق فیسبوک همره تان تماس می گیرم.
موفقیت های بیشتر تان را آرزو میکنم استاد صالحه جان گرامی

ښاغلی قیس کبیر سلامونه او درناوۍ !

لږ وړاندی می د قاموس کبیر په اړه ستا د مننې او خوښۍ هغه څرګندونه ولوستله چې له خپلو قلمي او تخنیکي همکارانو څخه دی کړی وه.

یقینا چې مونږ له څلورو لسیزو راهیسی د کور ړنګو تپل شوو جګړو تر څنګه، له کلتوري یرغل سره مخ او د خپل ملي هویت د لټون په سراب پسې نه یواځی دا چې ګنګس او ستومانه یو، بلکې منزل ته د مزل په اوږدو کې لار ورکي هم یو.
زه ستا د دې اړینې،‌ اکاډومیکې او پرځای هڅې ننګه کوم او د قاموس کبیر لیکنه د خپل کلتور د لاغوړیدو او غوښن کیدو پدی ازغنه لیار کې یو نیک فال ګڼم.

سره ددی چې کله ناکله زه ستا د ادارې لاندی درنې خپرونې/ ویبپاڼې ( افغان جرمن آنلاین) ته لیکنې در استوم خو له نژدی سره نه پیژنو. زه د کونړ یم او د دوو لسیزو راهیسی دلته په کلیفورنیا کې اوسیږم چېرته چې ستا دوست ډاکټر صیب زمانی هم اوسي.
تاریخ او ژورنالیزم می په یو عربي هیواد کې لوستی او ماستري می په کلاسیک عربي ادب کې اخیستی ده. په پیښور کې می په افغان پوهنتون کې د تدریس ترڅنګه د سهار د خبري آژانس او له هغه مخکې د حق‌ پاڅون د میاشتنۍ مجلې مسئولیت په غاړه درلود.

که ډیر ناوخته نه وي او د عربي ژبې او ټرمنالوژۍ اړوند کومه برخه لا بیا هم پاتې وي،‌ نو په خوښۍ سره ددی قاموس په خروار کې د یو خورد او چیټاکۍ په اندازه برخې اخیستلو او همکارۍ ته تیار یم.

یوځل بیا درته مبارکي وایم او ستا د لازیات بري او خدمت هیله او دعا کوم.

معنی اصطلاح «شیتزوفرینی» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com


میپردازم به تعریف مختصری اصطلاح "شیتزوفرینی" که در علم روانشناسی این اصطلاح استفاده میگردد.

اصطلاح "شیتزوفرینی" ریشۀ یونانی دارد که از کلمات "شیتزو" که به زبان یونانی به معنی درز، شکاف، انشعاب و یا شکستن میباشد و "فرینی" که در زبان یونانی به معنی روح، روان، ذهن و نیز به حجاب حاجز و یا دیافراگم میباشد، تشکیل گردیده است.

در اصطلاح روانشناسی میتوان "شیتزوفرینی" را به "درز روانی" و یا "درز ذهنی" تعبیر و معنی نمود.

اصطلاح "شیتزوفرینی" اشارت به انواع مختلف مریضی های روحی-روانی دارد، که، به گروپ امراض جنون زده گی متعلق میباشند. نمونه ها و مثال های زیادی از امراض جنون زده گی وجود دارند، که، علائم "شیتزوفرینی" در آنها موجود میباشد. در مراحل حاد بیماری "شیتزوفرینی"، در افراد مبتلا به این مرض انواع اختلالات مشخصی ظاهر میگردد، که نتنها تقریبا تمام زمینه های تجربه های شخصی و داخلی فرد و رفتار و سلوک وی را در بر داشته، بلکه ادراک فرد مبتلا را، تفکر وی را و همچنان جنبه های زندگی عاطفی و روحی وی را نیز در بر گرفته، بالای تصمیم گیری های فرد، احساسات فرد، تمرکز فکری فرد، ساختار کرکتر و شخصیت فرد، حرکات فرد و قوه های داخلئی که فرد را به سمت یک سلوک و رفتار مشخصی می کشاند، را نیز متأثر میسازد.

یعنی: انواع مختلف "درز های روانی" و یا "درز های ذهنی" در علم روانشناسی بنام "شیتزوفرینی" یاد میشود.

به اهتمام حسیب الله کریمی

خوانندگان قاموس کبیر افغانستان به شمول این قلم گاه و بیگاه از همکاران محترمِ قاموس که وظیفۀ پیشبرد کار های قاموس را به عهده دارند، امتنان و سپاسگزاری میکنیم.
اما اگر خوانندگان به هر بخش قاموس داخل نشوند/ که اکثراّ نمی شوند، نمیدانند که این همکاران محترم مشخصاٌ کدام شخصیت های ملی ما میباشند، که بدون مزد – فقط به خاطر وطن و هموطنان خود و به خاطر آرمان های ملی شان - این مسؤولیت مهم را به عهده گرفته اند.
فلهذا لزوم دیدم، به نوبت خود هریک این شخصیت های ملی و زحمتکش ما را به خوانندگان معرفی کنم و طوریکه شایستۀ ایشان است، ازین طریق از ایشان سپاسگزاری نمایم....

سلام مجدد به همه دوستان تقدیم است!

من بعضی اوقات به قاموس های انترنتی ایرانی جهت یافتن معنی بعضی اصطلاحات ایران سر میزنم.
هرمرتبه تعجب میکردم، که معنی تمام لغات (چه فارسی ایرانی، چه دری، چه لغات عربی) همه و همه به زبان دری خود ما تشریح و "ترجمه" شده است.
همواره با خود میگفتم، این لغتنامه ها توسط ایرانی ها برای ایرانی ها نوشته شده است، نه برای افغانها! پس چرا معنی تمام لغات به زبان دری خود ما تعبیر و تشریح شده است؟
بطور مثال می خواستم بدانم که (زرادخانه) چه معنی می دهد. گرچه زراد خانه فارسی ایرانی نیست، اما تشریح آن به زبان خیلی مروج دری خود ما نوشته شده است. یعنی (جبه‌خانه، اسلحه‌خانه، انباراسلحه، کارخانه‌ سلاح).

تا اینکه چندی قبل در مقالۀ که توسط آقای قیس کبیر در رابطۀ "قاموس، قاموس نگاری ..." در همین وبسایت ملی نشر شده بود، معلومات مفصلِ به قلم آقای محترم فارانی صاحب در آن مقاله نقل قول شده بود. محترم فارانی صاحب چنین می نویسند: (نقل قول به مفهوم)
اولین قاموس نامه های زبان دری/فارسی به قلم دانشمندان هندی و افغان های مقیم هند (قبل از تجزیۀ کشور هند) جهت غنای زبان دری/فارسی نوشته شده است و از طریق افغانستان به دسترس ایرانی ها قرار داده شده اند. و قاموس نویسان ایرانی تا حال از همان لغتنامه ها استفاده میکنند.

بلاخره معمای که سالها در بارۀ آن چُرت میزدم، برایم حل شد، به این معنی که قاموس نویسان ایرانی معنی و تشریح تمام کلمات را از روی همان قاموس نامه هائی می نویسند، که زمانِ به قلم دانشمندان هندی و افغان به زبان دری نوشته شده است.
به زبان ساده: فارسی ایرانی دختر ناخلف دری خود ماست، که راه خود را گم کرده است.

معنی اصطلاح «تقویم» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:

​الف - ارزیابی، برآورد، تخمین سالنامه, تقويم ساليانه، ​تقسیم اوقات به دوره‌ها و مقیاس‌ های معین- دفترچه یا ورقۀ کاغذ که در آن حساب روزها و ماه‌ ها را چاپ می‌ کنند.
ب - راست کردن، کجی چیزی را کشیدن.
ج - بها و قیمت چیزی را معین ساختن و تعیین کردن.

شرح:
-تقویم جلالی - تقویمی مرکب از دوازده ماهِ سی‌روزه و پنج روز اضافه در انتهای ماهِ دوازدهم است. این تقویم به امر جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی و به‌وسیلۀ عده‌ای از علمای نجوم ترتیب داده شده است.

-تقویم رومی- تقویمی که مبدٲ آن ۳۱۲ سال پیش از تأریخ میلادی و ۱۲ سال بعد از فوت اسکندر است. تاریخ اسکندر.

-تقویم شمسی - تقویمی که مبنی بر مدت حرکت زمین به دور آفتاب محاسبه می‌گردد.

-تقویم قمری - تقویمی که مبنی بر مدت حرکت مهتاب به دور زمین محاسبه می‌گردد.

-تقویم مَلِکی = تقویم جلالی - یعنی تقویمی مرکب از دوازده ماهِ سی‌روزه و پنج روز اضافه در انتهای ماهِ دوازدهم است.

-تقویم میلادی شمسی - که مبدٲ آن سال تولد حضرت عیسی (ع) است

-تقویم هجری شمسی- تقویمی که مبدٲ آن هجرت حضرت رسول (ص) از مکه به مدینه می باشد.

معنی اصطلاح «استقلالیت» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com

فارسی ایران به دری افغانستان

​ایرانی ها در زبان فارسی ای که در ایران استعمال می شود در عـوض کلمۀ «استقلال« ترکیب ناگوار «استقلالیت« را بکار می بندند. شاید هـیچ نمی دانند که «استقلال» (مصدر عـربی باب استفعال) کلمه ایست، که در زبان دری به مانند دیگر مصادر عـربی در معنای «اسم مصدر» بکار می رود. ترکیب «استقلالیت« که از زبان و قـلم بعض هموطنان ناوارد در زبان به گوش می رسد، به هـیچ وجه قابل دفـاع نیست. اگر «مستقـلیت« می گفـتند، راهی داشت. پسوند «یت« به آخر «صفات عـربی« می چسپد و از آن «اسم مصدر« می سازد. (چنین ترکیبات را زیر عـنوان «اسم مصدر جعلی« می آورند).
کسانی از هموطنان ما که کورکورانه سبک ایرانی را در نوشتار و گفتار تقـلید می کنند، هـرگز متوجه نزاکت ها نیستند. اینان واقعاً که «یوسف مصری« خود را با «پیسۀ ناچل« ایرانی معاوضه می کنند و دل خود خوش میدارند، که درین قافـله سودا کرده اند​​.

به اهتمام ولی احمد نوری

معنی اصطلاح «قاغوش» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com

معنی:
​لیلیه یا جای شب باش نظامیان و عساکر اردو را قاغوش به زبان ترکی مسمی ساختند . سوال پیش می آید که چرا بزبان ترکی ؟ لطفا ً به بخش معلومات بیشتر مراجعه کنید.

More info:

در جواب چرا اسم قاغوش به ترکی مسمی می شود ؟

اینجا نیاز به توضیح است، بعد از اینکه منطقه ما به دین اسلام مشرف شد عربها (برخلاف تبلیغات غرض آلود یهودی ها ومجوسی ها ) با ارشادات و عمل نیک توانستند منطقه را از خو د راضی ساخته در کنار تکامل اقتصادی و فکری آنها با سه زبان این منطقه را نیک آراستند،

اول : دین ، علوم و تجارت را بزبان بین المللی عربی
دوم : اردو ، نظامی و دیوان سالاری نظامی را بزبان ترکی
سوم : شعر وادبیات بزبان دری
دری زبانیکه در سابق در محدوه زبان مرده ای پهلوی ، از رشد مانده بود با همجواری زبان عربی زبان دری پارتی دریک قرن رشد خارق العاده نمود.

آنچه مهم است با آمدن اسلام دربین هر سه زبان غالب و مغلوبی وجود نداشت. وتمایزی برتری و کهتری احساس نمی شد زیرا هریک در ساحه خود برجستگی های خود را داشتند.

ازهمین سبب علاقمندان علوم ، فلسفه ، راضیات وتجارت به اختیار خود بزبان عربی که مثل زبان انگلیسی حاضر بین المللی شده بود رجوع کردند. مثل فارابی ، ابن سینا، البیرونی نصیرالدین طوسی ، .زکریای رازی ودها عالم دیگر برای ایجاد وتوسعه علوم، زبان عربی را ضروری دانستند در کنار زبان عربی بین الملی زبان بومی دری وترکی نیز رشد نمودند. چرا که اسناد تاریخی نشان میدهند که قبل از آمدن اعراب زبان بومی دری زبان گمنام وشناخته نشده بود وهیچ اثری به این زبان وجود نداشت. بعد از قرن دوم هجری است که این زبان بکمک زبان عربی بالندگی اش را آهسته آهسته در می یابد و سیر تکاملی اش را می پیماید.

تبلیغات نادرست منحیث یک حیله بعد از 1304 بواسطه دو نفر بنام های محمد علی فروغی یهودی نژاد عراقی و حسن پیرنیا یهودی الاصل انکلیسی به تحریک مغان ها ، مجوسی ها و خاخام های یهودی که دکانهای درآمد نا مشرع بهره کشی ایشان از مردم بسته شده بود برضد اسلام تحت نام کوبیدن اعراب تاریخ جعل میکنند . اعراب را وحشی جلوه میدهند و کوروش حخامنشی ( هخامنشی ) خونخوار تاریخ را چهره انسانی جامیزنند. درین زمینه لطفا ً تحقیق وتتبع وسیع کنید.

به اهتمام مسعود فارانی

سلام و احترام خدمت همه تقدیم است،

بدون شک و واقعاً که خدمات، سعی، کوشش و پشت کار جناب محترم قیس کبیر، محترمه خانم واهب واصل، جناب محترم مسعود فارانی، جناب محترم داکترصاحب نعیم اسد و بقیه همکاران و نویسندگان محترمی قاموس کبیر افغانستان، که آن قاموس را جهت استقلال فرهنگی افغانستان عزیزما و جلوگیری از نفوذ تخریبات تهاجم فرهنگی بیگانگان به حیث یک تراث فرهنگی ما افغانها بنا نهاده و در آن رابطه از مساعی خستگی نا پذیر شان اندیشمندانه دریغ نه ورزیده اند، به هر افغان وطندوستی از ارزش والای برخوردار میباشد که توان تعریف و توصیف آن را چند جملۀ مختصر این جانب، داشته نمیتواند. "قاموس کبیر افغانستان" به حیث یکی از غنی ترین پاسخگوی نیاز مندی ما افغانها، در اثر کار و زحمات دست اندرکاران محترم و معظم این قاموس پا به عرصۀ وجود گذاشته است، که، بدون شک میتوان آنرا نتنها به حیث یک تراث فرهنگی با ثبات، بلکه به حیث یک افتخار ملی نیز محسوب نمود.

از خداوند متعال موفقیت های فراوانی را برای همکاران محترم و معظم "قاموس کبیر افغانستان" استدعا میدارم.

با عرض احترامات فائقه

حسیب الله

نظرات ارزشمند راکه جنابان محترم وطندوست، اکادمیسین محمداعظم سیساتی ، جلیل غنی هروی وخواهر گرامی ما نصبیه جان اکرم حیدری در بارۀ سجایا و صفات نیک جناب انجینر قیس کبیر نوشته اند کاملاً به شأن و اخلاق موصوف صدق میکند. این نتیجه گیری را در اثرشناسائی و تماس های نزدیک خود با آقای قیس کبیر درظرف سه سال گذشته کسب کرده ام.
آقای انجینر کبیر تمام مسایل کامیپو تری قاموس اقتصادی جامع را با حوصله فراخ ، پیشانی باز و بدون امتیاز مادی بعهده گرفته است. در اثر همین خودگذری و عیار بودن آقای انجینر کبیر است که کمیته تدوین قاموس جامع اقتصادی تا حال قادر به جمع آوری 9.400 اصطلاح اقتصادی گردیده است. آقای انجینر کبیر عضو کمتیه تدوین قاموس جامع اقتصادی است و در جمیع مذاکرات اساسی این کمیته در شهرهای « بن » و «برلین» بمصارف شخصی خود فعالانه اشتراک کرده اند. حتی حاضر اند تا در مذاکرا ت بعضی اعضای این کمیته در کابل که ان شاء الله در اواخر ماه مارچ سال جاری در کابل بشمول وزارت تحصیلات عال و پوهنتون دایر شود، در باره شرایط تخنیکی نگهداری پروگرام کامپیوتر قاموس در سرور وزارت تحصیلات عالی وآنلاین ساختن این قاموس در اویل بهارسال، 1394 و این هم با مصرف شخصی خود اشتراک نماید . ناگفته نماند که مقام عالی وزرات تحصیلات (جناب کرزی) معین علمی ضمن ملاقات با این قلم در سال گذشته از تدوین این قاموس تقدیر کرده و هدایت داده اند تا در باره جاه گزینی آن در سرور وزارت تحصیلات عالی و امکانات استفاده این قاموس در جلسه علمی آن وزارت تصمیم لازمه اتخاذ شود. در آرزوی مؤفقیت های بیشتر این فرزند وطندوست کشور.

وطندوست گرامی سلام!
به آنچه در مورد قیس جان کبیر و ایستادگی وی در مورد قاموس کبیرافغانستان اشاره نموده اید کاملاٌ با شما همنظرم.
شما در این نگرش بس زیبا به فراخ نظری و سخاوت و بزرگواری جناب قیس کبیر اشاره نموده اید، اجازه میخواهم بحیث همکار ایشان در کار قاموس به بیان یک نکتۀ دیگر اعتراف نمایم که ایشان بخاطر پیشبرد این غنیمت بس بزرگ زبانی برای وطن، در این موقع بس حساس تهاجم زبان های بیگانه در کشور از حوصله مندی کم نظیری کار گرفته اند و این حوصلۀ فراخ و صبر و بردباری ایشان کلیدی ایست که این جمع را در این امر بس بزرگ بسوی هدف میکشاند و من سر احترام در برابر ایشان خم میکنم و سپاس خدمت ایشان تقدیم میدارم.

وطندوست عزیز وگرامی همه نکاتی که مورد توجه شما قرار گرفنه وبران تبصره گرده اید مورد تایید من هم است. اقای قیس کبیر با این کار خود خدمت بزرگ فرهنگی را به جامعه خود انجام میدهد.بدون تردید که ازنظر افغانهای قدر شناس به این کارشان ارج گذاسته خواهد شد.

آقای کبیر این موفقیت و انجام یک تعهد صادقانه و بی آلایش را در راه خدمت و ایفای یک وجیبه ملی و فرهنگی را به شما و تیم همکار ر آن تان تبریک و تهنیت گفته به آرزوی موفقیت‌های بزرگ به شما و همه آنانی که درین مسیر پر از فراز و نشیب و شما را همراهی کرده اند و چشم حسودان و عقده مندان بیکار و بیکار و بی عار تاریک باد

سلام واحترام به آقای قیس کبیر و دیگر همکاران محترم "قاموس کبیر افغانستان" تقدیم میکنم!

خوشحالم که کار های قاموس طبق دلخواه تان به پیش میرود. در متن مقالۀ آقای کبیر تحت عنوان "قاموس، قاموس نگاری و قاموس کبیر افغانستان" سه نکتۀ خیلی جالب و خواندنی توجۀ مرا به خود جلب کرد که به اجازۀ شما در رابطه تبصرۀ مختصرِ دارم:

نکتۀ اول، حقیقت یا واقیعتِ ست، که آقای محترم فارانی صاحب (یکی از همکاران قاموس) در رابطه با صدور کتاب ها از افغانستان به ایران می نویسند. این نکته جهت احیای غرور ملی جوانان ما خیلی مهم است، تا بدانند ، که این دانشمندان متمدن و فرهنگ پرور هندی و افغان های مقیم کشور هند بوده اند، که به ده ها لغتنامه را جهت غنای زبان دری / فارسی نوشته اند و از طریق افغانستان به دسترس ایرانی ها قرار داده اند. نه معکوس آن! همچنان جوانان ما باید بدانند، که آقایان عمید و معین و غیره قاموس نویسان ایرانی تا حال از همان لغتنامه های استفاده میکنند، که روزی به قلم هندی ها و افغانهای مقیم هند نوشته شده است.

نکتۀ دوم، شکل و محتوی "قاموس کبیر افغانستان" است. طوری که از مقاله برداشت میشود، این لغتنامه یا قاموس خصوصیات یک دایرة المعارف را دارد، که اگر خداوند و دانشمندان ما بخواهند، میتوانند ازین لغتنامه یک دایرة المعارف جامع بسازند. شاید خودم درین سالهای اخیر زندگیم روز تکمیل آنرا جشن گرفته نتوانم، اما برای نسل های آیندۀ کشورم این روز خوش را آرزو میکنم.

نکتۀ سوم، فراخ نظری، سخاوت و بزرگواری آقای قیس کبیر برایم نشان میدهد، که هنوز هم انسانهای شریف در دَور و بَر ما وجود دارند، که اگر بخواهیم، پیدا کردن آنها مشکل نیست.
آقای کبیر با همه توهین و تحقیری که از جانب دیگران شده اند، سخاوتمندانه از آنها دعوت به همکاری می کنند – نه برای کار شخصیی خود، بلکه برای خدمت به وطن و هموطنان خود. این خودش نشانۀ از عشق ایشان به وطن و مردم آن است.
پاس شناسی آقای کبیر مقابل مردم و کشور دوست ما هند را میتوان، بحیث نمونۀ از اخلاق افغانی به ایرانی ها نشان داد، که عوض دزدیدن افتخارات فرهنگی دیگران، نباید نیکی کسی را مانند افغانها حتی بعد از قرن ها فراموش کرد.

در اخیر به همه همکاران محترم "قاموس کبیر افغانستان" حوصله و نیروی زیاد آرزو میکنم. هریک شما عزیزان در تاریخ کشور تان یک نام پُر از افتخار از خود خواهید گذاشت.

تشکر جناب کبير صاحب از معلومات مفيد و تاريخی در مورد قاموس های دری / فارسی که در ادوار مختلف در هند چاپ گرديده است.
قاموس کبير افغانستان که به همت جناب شما و تعداد ديگر از فرهنگيان بااحساس وطن تدوين و در فضای مجازی در خدمت هموطنان ما قرار گرفته گنجينه است عظيم از لغات ، نامها و اصطلاحات مروج در کشور عزيز که به آن در شرايط کنونی اشدأ ضرورت احساس ميگرديد، اميد است غنای اين قاموس کبير روز به روز بيشتر گرديده مردم ما را از مراجعه به قاموس های ايرانی بی نياز نمايد.
در اخير برای همه دست اندرکاران قاموس کبير افغانستان آرزوی موفقيت های مزيد می نمايم

قاموس، قاموس نگاری و قاموس کبیر افغانستان

لغتنامۀ بزرگ افغانستان یا "قاموس کبیر افغانستان" به دلیل پاسخگوئی به نیازمندی های زبانی و ادبی دری زبانان در جغرافیای کشور افغانستان از ارزش والای برخوردار است. زیرا در لغتنامه های دیگر زبان فارسی با با تأسف با وجود موجودیت لغات متعدد و بیشمار به کمبود شدید اصطلاحات مروج زبانی در افغانستان، برمی خوریم که این اصطلاحات در افغانستان بالا تر از 80 در صد در عرف عام معمول بوده و اتباع افغان با آن بطور شفاهی و تحریری تکلم میکنند. "قاموس کبیر افغان" در کنار لغات عدیده خصیصه ای را نیز دارا میباشد که مورد نیاز افغان هاست. درین لغتنامه علاوه بر لغاتیکه سازندۀ کلام گفتاری و نوشتاری است، معرفی اصالت افغانستان در شعبات مختلف، مسایل علمی و مسلکی، جغرافیای افغانستان، پیداوار و تولیدات و بالاخره تمام جزئیات مربوط به افغانستان را در بر میگیرد. اگر عمیق تر بر آن نظر اندازی کنیم در حقیقت شکل یک انسکلوپیدیا (لیکسیکون) و یا دایرة المعارف را دارا میباشد. که خوانندگان گرامی را تا حد امکان از جزئیات مربوط و مختص به کشور افغانستان آگاه می سازد...

معنی اصطلاح «چرک و پرک» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:


ترکیب دری. این اصطلاح در محاوره عوام چنین ترکیب نمی شود بلکه ترکیب آن چنین است. نه چرک است و نه پرک . نوع اطمینان دادن است برای طرف که از موضوعی اگر پریشان شده باشد با این اصطلاح خاطر او را جمع نموده وی را آرام می سازند. به این شکل : نه چرک است و نه پرک یعنی خاطر جمع باش هیچ چیز نبوده که سبب پریشانی تو شود. در فرهنگ ها وقتی مراجعه می کنید معانی برای این اصطلاح داده اند که نادرست اند مثلاً در فرهنگ دهخدا و دیگر لغتنامه های ایرانی چیزی نیست که در جامعه ما متداول باشد. زیرا اصطلاحات نباید به دنبال معنی لغات ترکیب شده بروند بلکه ترکیب هرچه باشد مفهوم اصطلاح شده را از آن باید دریافت. اما در لغتنامة جناب افغانی نویس و فرهنگ گذرگاه خود ما چنین آمده است (تیت و پرک.ـ اولاد​ و اطفال)
که متأسفانه اصطلاح ( بی سر و صدا ) را بجای ( نه چرک است و نه پرک) درج کرده اند. بی سر و صدا یعنی خاموشی و آرامش، نبود سر و صدای و غالمغال اولاد ها . یعنی خاموشی مطلق که برای اشخاص کهن سال دلپذیر است. نه اینکه پراگندگی اولاد و اطفال

پس جایکه فقط ( چرک وپرک ) استعمال شده باشد حتما ًجای استعمال آن نادرست است باید این اصطلاح زیبا غرض اطمینان و خاطر جمعی به این شکل استفاده شود: نه چرک است و نه پرک. چرا که غرض دل جمعی، خاطر جمعی واطمینان ازین اصطلاح کار می گیرند. این ترکیب فقط دادن اطمینان برای طرف است. لطفا ً به لغت اصطلاح مراجعه کنید
به اهتمام مسعود فارانی

درود بر شما

پس از مدتها جستجوی یک فرهنگ لغت جامع فارسی دری، سرانجام امروز وبسایت شما را پیدا کردم که بسیار غنی و قابل اعتماد است. بنده مترجم هستم و در کنار متون فارسی ایران، متون فارسی دری هم کار می کنم و بعضا به معانی اصطلاحات فارسی دری نیاز پیدا میکنم. از اینکه این فرهنگ لغت جامع و بسیار مفید را گردآوری کرده اید بسیار سپاسگزارم

با احترام و آرزوی بهترینها
نادر پورباقر

مشهد/ایران

معنی کلمۀ «نشست» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:

از نگاه صرفی ريشۀ ماضی فعل (نشستن) است و اسم مصدر فعل نشستن. در تداول لغوی دری کلمۀ (نشست) را دقيقاً در معنای (فرونشستن) تعمير و خانه و ساختمان، از حالت اولی اعمار آن می دانند؛ چنان که گويند- (خانه ده سانتيمتر نشست کرده)؛ يعنی از سطح اولی
در زمان اعمار خود به اندازۀ ١٠ سانتيمتر پائين تر آمده است!!! (نشست) کلمه ای ست با رسوخ مستمر و فارغ از قيد زمان. و قيد (يک دفعه) و (يک بار) را، که در اسم مرۀ (جلسه) سراغ می گردد نمی توان از (نشست) توقع کرد!!! چون چنان که گفته شد، (نشست) يک عمل مستمر و دائمی ست و فارغ از قيد زمان. ازين رو (نشست) ھرگز ھيچ گاه معادل (جلسه) شده نمی تواند​

شرح:

​نشست در یک حالت نزولی به کار برده میشود؛ چه بسی که ما تعمیری را که از تهداب صدمه دیده است میگوئیم که «نشست» کرده است و البته که این اصطلاح معمول و عام را دائم برای غروب که همان «آفتاب نشست» یعنی حالت پایان رفتن خورشید باشد، به کار میبریم.

معنای لغوی کلمۀ (نشست) در دری ما و فارسی ايران از زمين تا آسمان فرق دارد. در زبان های ملی افغانستان، تداول معنائی خود ما مدار اعتبار ماست، نه تداول مردم ايران. بگذار ايرانيان اين لغت را مطابق تداول خود استعمال کنند ولی بر ماست، که عرف استعمال اين کلمه را از زبان مردم خود بشنويم و ازان اقتداء کنيم. متأسفانه طوری که ديده می شود، افغانان درستِ خود را رھا کرده و از غلطِ ديگران پيروی می کنند و بالوسيله مرتکب گناهِ مضاعف می گردند. اما چه چاره که تھاجم زبانی و فرھنگی ايران ​.چارنعل در افغانستان ادامه دارد

معنی کلمۀ «پاتریوتیزم» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
پاتریوتیزم (Patriotismus ارزش های مانند میهن پرستی، وطن دوستی، ملت دوستی، و به معنی اخیر کلمه ملیگرائی را تفهیم میکند.
پدیدۀ پاتریوتیزم یا ملیگرائی عشق به وطن و ملت را تعریف میکند، که با نژادپرستی کمترین همخوانی ندارد، زیرا یک شخص ملیگرأ به وطنش و تمام ملتش عشق میورزد، ولو، یا بهتر بگویم، به خاطریکه این ملت از نژاد های مختلف و حتی ادیان و زبان های مختلف ساخته شده است، زیرا یک انسان ملیگرأ به تنوع خلقت ایمان دارد. او میداند که در اخیر امر همه فرزندان همان زوجِ بنام آدم و حوا اند.

شرح:
افغان ملی ګرایی: د ملت د ګټو لومړیتوب، د ملی ګټو خوندیتوب، د چپ و راست افراط نه منل، د ملی یووالی غوښتل ، په یوه واحد ملت عقیده درلودل ،د ټولو هغه نظریاتو او اعمالو ردول چې د نظام بنیادونه تخریبوی، د دیموکراسی په تقویی او رشد عقیده درلودل، د ملی شعور او ملی هویت راژوندی کول، په خپل تاریخ او مفاخرو فخر کوول، د افغانی کلچرد وسعت او ساتنی د پاره کار کوول، د ملت د ټولو قومونو احترام کوول، د افغانستان د ملی استقلال نه دفاع کوول، د هرډول فرهنګي، کلتوری او اقتصادی استعمار مخه نیول، د سولې او ورورۍ ټینګول، د اساسی قانون او نورو نافذه قوانینو احترام کوولو څخه عبارت ده او افغان ملی ګرا شخصیت باید داصفات ولری او پری معتقد وی او په عمل کې یې ښکاره کړی.

معنی کلمۀ «اسامی خداوند» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
خداوند با اسامی وصفات مختلف در قرآن یاد میشود که اسامی عبارت اند از اسامی جمالی یا حسنی یا زیبائی که تعدادی آنها به 99 اسم مشخص شده است و این اسامی هم به سه کتگوری تقسیم میشوند
به این شکل :
1. اسماء جمالی (۵۵ نام) برای کسب رحمت و روزی به کار می‌روند.
2. اسماء جلالی (۲۲ نام) برای ایجاد عداوت و از میان بردن حریف به کار می‌آیند.
3. اسماء مشترک (۲۲ نام) بسته به نیت، خاصیت هر دو گروه قبلی را دارند. که جمع آنها 99 نام می شود.
اما اسامی وصفات زیادی در قرآن بنام خداوند منسوب و صفت شده است که خارج از لست جمالی یعنی 99 نام حسنی میباشند.
آن اسامی که آنها را اسامی تصریح شده برویت قرآن می شناسند و آن در حدود 170 اسم میباشد. به اضافۀ آن اسامی تصریح ناشده اند که منسوب به خداوند است و تعدادی آنها هم در «فرهنگ قرآن» اسماء و صفات غیرمصرّح یاد شده در قرآن، وجود دارند که از افعال نسبت داده شده به خدا در قرآن انتزاع می‌ شوند و آنها 195 اسم یا صفت اند.
به اهتمام مسعود فارانی

معنی کلمۀ «غیاث» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
فریادرسی. یکی از نام‌ های خدای‌ تعالی ج کسیکه به فریاد بی نوایان برسد، قاضی عادل، عدالت گر، کسیکه به درد مظلومان برسد
غیاث یعنی فریادرس، چیزی که بدان مخلصی یابند. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). آنچه خدای ترا بدان پناه دهد. (از اقرب الموارد). اصل آن غواث بوده است و او را به یاء قلب کرده اند. (از منتهی الارب ) (اقرب الموارد). غَوث . ثِمال :
ایا غیاث ضعیفان و غیث درویشان
به باغ مدح تو بر شاخ معرفت بارم
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 287)

به اهتمام مسعود فارانی

معنی کلمۀ «مکلفیت» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
مکلفیت حالتی است که وضعیت، شخص و یا اشخاصی را مالزم به ایفای تکلیفی بنماید.
مکلفیت، ترکیب "مکلف" با پساوند "یت" می باشد، این پساوند از نوعی "اسمیه های عربی" است، مانند آدم، آدمیت، انسان، انسانیت، اصل، اصلیت. به همین ترتیب، مکلف، مکلفیت.
مکلف به شخصی گفته می شود که ملزم به اجرا و ایفای "تکلیفی" شده باشد، مثال: درگذشته ها اتباع مرد افغانستان در سن 22 سالگی مکلف به انجام "مکلفیت" عسکری و یا خدمت اجباری زیر بیرق بودند، امروز مکلفیت عسکری را تنها مردان و زنان افغانی بر عهده دارند که داوطلبانه درازای دریافت معاش حاضر میگردند، "مکلفیت" عسکری را اجرا نمایند.
و نیز: مکلفیت کارمندان دولت است که حین اجرای وظایف شان تمام طرزالعمل های قانونی را رعایت کنند، مکلفیت والدین است تا فرزندان خویش را سرپرستی نمایند، تعمیل و ایفای "مکلفیت" الزامی و اجباری می باشد.
مکلفیت غالباً به الزاماتی به کار میرود که از سوی قانون بر عهدۀ اشخاص گذاشته شده باشد، فرق مکلفیت و وجیبه در آن است که بعضی از وجایب خاصیت اجباری ندارند، مثل وجیبه یا وجایب اخلاقی.
به اهتمام محمد اکبر زمین

یک افغانستان تشکر
دوستان، هموطنان و قلمبدستان گرامی سلام
بدین وسیله به نمایندگی از تیم کاری «قاموس کبیر افغانستان» خواستم صمیمانه و خالصانه از شما بزرگواران، ادیبان و نخبگان در هر گوشه و کنار جهان که بسر میبرید اظهار سپاس و امتنان نمایم به خاطر همه محبتی که به ما روا دیده، با پیام های صوتی، تیلفونی، ایمیلی، و مقالات از طریق پورتال افغان جرمن آنلاین و نظر سنجی این وبسایت بی نظیر نظرات نیک، پیشنهادات و انتقادات آباد کننده، سازنده و تصحیح کنندۀ تان را در ارتباط با کار های پروژۀ قاموس کبیر افغانستان ابراز داشته اید.

معنی کلمۀ «سست عنصر» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com
معنی:
در معنی کلی "سست عنصر" بی ثباتی، عدم محافظه کاری، ناقاطعیت، انعطاف پذیری واین ها شامل اند. به هر ترتیب در فرهنگ ما تلقی بر آن است که سست عنصر یک لغت حاوی معنی نه چندان خوب می باشد.

کلمۀ ترکیبی "سست عنصر" که از دو لغت جداگانۀ "سست" و "عنصر" ترکیب گردیده است، معانی کاملاً متفاوت از دو کلمۀ مرکبه را حمل می نماید، چرا معانی....؟ چونکه کلمۀ "سست عنصر" در حالات و اوقات مختلف و نظر به استعمالگر آن، معانی متفاوتی را بر دوش میکشد.
سست به معنی ضعیف، کُند، ناپایه دار و شکننده آمده است. در حالی که عنصر عبارت از یک ماده که در خود شی و مادۀ دیگری نداشته باشد و یا به ذات و جوهر یک شی هم عنصر می گویند .
به اهتمام محمد اکبر زمین

شرح:
قبل از داخل شدن در جست و جوی معانی"سست عنصر" می بینیم که پیش از مروج گردیدن این لغت چه کلمات مشابه آن و درچه جا ها به کار میرفته است:
در عرصه های سیاسی و حزبی یا کار های سازمانی – سیاسی، لغت های ترکیبی مانند "عنصر مطلوب" ، "عنصر نامطلوب" ، "عنصر مخرب" ، "اپورتونیست" و از این قبیل ها کم و بیش در میان روشنفکران و سیاستکاران مروج بود، در کنار این ها لغت "سست عنصر" هم ظهور نمود، احتمال زیاد دارد که محل تولد این لغت حوزۀ سیاسی و روشنفکری باشد.تا جای که من اطلاع دارم این لغت سست عنصر در متون کلاسیک به کار نه رفته است.
در معنی اولی سست عنصر به شخصی اطلاق می شد که در راه و رسم مطروحۀ گروه اش (حزب یا سازمان یا هر گروه دیگری) پابندی کافی و کامل نشان نمی داد و سعی می نمود، در آن تا حدودی منعطف باشد، این انعطاف با لغت "سست عنصر" بیان میگردید، یعنی در قبول و رعایت راه و رسم گروه ضعیف بودن، کند بودن وزیاد پابند نبودن، با کار برد سست عنصر افاده میشد، گرچه "اصطلاح" اپورتونیست" کاملاً معنی دیگری دارد، ولی از معنی "سست عنصر" زیاد هم دور نیست.
چه اپورتونیزم یا فرصت جویی می تواند در حالاتی خوب باشد و در حالاتی هم بد تشخیص گردد. همانطور که "سست عنصر" بودن در معنی انعطاف پذیری آن، در مسایل گوناگون از"افراطیت" و "قاطعیت" جلوگیری می کند، گاهی هم می تواند نتایج رقتبار به دنبال داشته باشد، مثلاً اگر سست عنصری یا ضعیف بودن و دوری از قاطعیت در برابر دشمن، باعث شکست و تسلیم گردد، مفهوم حقیقی "سست عنصر" از آن برون می آید.
بعد این لغت میان مردم عادی نیز راه پیدا کرد و گویا معنی عادی روزمره در جامعه هم به خود کسب نمود؛ سست عنصر در میان مردم به شخصی اطلاق می گردد که بد قول، دمدمی مزاج و در هر امری ثابت قدم و پیگیر نباشد، به این تعبیر که سست عنصر در این معنی هم شخص غیر قاطع و بی ثبات دانسته می شود.
به اهتمام محمد اکبر زمین

سلام خدمت همه تقدیم است،

سؤالی دارم در ارتباط کلمه و یا اصطلاح "صلح"، که این کلمۀ زیبا چه تعریف و یا تعاریفی را دارد و یا داشته میتواند. آیا کافیست که "صلح" را به "ترک مخاصمه" معنی، تعبیر و یا تفسیر نموده و آنرا، عقدی تعریف نمائیم که دو طرف در مورد بخشیدن چیزی یا گذشتن از حقی در مقابل هم تعهد می‌کنند. و یا اینکه "صلح" را قرارداد مکتوبی بخوانیم که بین دو طرف جنگ یا دعوا می‌شود و شرط و شرایطی در آن قید و درج میگردد؟ و یا هم شاید بتوانیم "صلح" را، همزیستی مسالمت‌آمیز و عدم تعرض به معنای جنگ نکردن تعبیر و معنی نمائیم؟ در کلتور و فرهنگ سیاسی، شاید بتوانیم اصطلاح "صلح" را به معنای حالت آرامش در میان افراد یک کشور و همچنان در روابط صلح آمیز وعادی با کشورهای دیگر و فقدان جنگ تعبیر و تفسیر نمائیم؟

با عرض احترامات فائقه

حسیب الله

قاموس کبیر افغانستان- «نخبه گان و شخصیت های تأثیر گذار تاریخ کشور»
قاموس کبیر افغانستان تنها یک قاموس لغوی نه بلکه در واقعیت یک «دایرة المعارف» یا «insclopidia» آنلاین است که شامل بخش های:

ابرازچند مطلب، ضمن طلب پوزش
از هموطن عزیز آقای حلیم حکیم

ساعت یک و نیم شب بود. با همه کوشش، چون خیلی خسته بودم، خوابم نمیبرد. کمپیوتر را روشن کردم،

معنی کلمۀ «کوچه» در «قاموس کبیر افغانستان»...
http://www.afghan-dic.com

جاده، سرک، گذرگاه، معبر, خیابان، راه بین منازل مسکونی که غرض همزیستی مشترک در یک منطقه احداث شده باشد. ، این لغت بار مثبت و منفی دارد، کوچه نسبت به حریم داخل خانه، جای بیرونی یا جایست که بیگانان نیز در آن رفت و آمد می کنند. ازینرو بار منفی به خود می گیرد. اما هر کوچه نسبت به کوچه های بیگانه دیگر عزیزترین منطقۀ خودی برای اهالی می باشد که در آن همسایگان آشنا، دوست داشتی و عزیز زندگی با همی دارند. و خیر و نیکوئی شان به همدیگر صمیمانه میرسد. ازینرو مفهوم کوچه گی را بخود می گیرند که کوچه گی صفت صمیمی و احترامانه است. کوچه در ادبیات نیز بسیار ارجمند ودوست داشتنی است.

هرگاه این کلمه با کلمات دیگر مانند کوچۀ عشاق، کوچۀ زندگی، کوچۀ خاطرات وغیره ترکیب شود بار مثبت آن حفظ می شود ولی هرگاه با کلمات مانند کوچه بازاری، یا بچۀ کوچه یا کوچه گـَرد یا دی دو یی کوچه گـَرد( که همیشه در کوچه گشت وگذار داشته و از تربیت خانه کمتر نصیب اش شده باشد ) بار منفی به خود می گیرد.

خود رابه کوچۀ حسن چپ زدن کنایه از: خود را به نادانی و نشنیدن و بیراهه زدن

معنی اصطلاح «نان و نمک» در «قاموس کبیر افغانستان»... لطفاً اصطلاح «نان و نمک» را در قاموس جست و جو کرده و همچنان بالای «more info» کلیک نمائید...

اصل اصطلاح نان و نمک است و غلط آن آب و نمک شده. این اصطلاح تاریخی وقدیمی از جمله سنت های نیک جامعه حساب می شود. زیرا نان و نمک هر دو با نون « ن » آغاز می شود و با هم همخوانی دارند که زیبائی خاص به خود گرفته است و دیگر اینکه آب با نمک نسبت به نان همخوانی خوب ندارد زیرا نان دارای نمک است و آب نوشیدنی را نمک نمیزنند.


این اصطلاح در میان مردم همچون حقی وجود داشت به نام حق نمک، که البته از تعالیم ملی و مذهبی مردم ناشی می شد. مطابق این حقّ چنانچه کسی برای یک بار بر دسترخوان کسی می‌ نشست و نمک او را می‌ خورد، تا زنده بود رعایت حُرمت صاحب دسترخوان را بر خود واجب و هر گونه خیانت را در برابر او حرام می‌ دانستند. این اصطلاح جوانمردی دوجانبه را حکایت می کند. یعنی هم کرامت صاحب خانه را و هم کرامت مهمان را . هر کسی که به این حق بی حرمتی و بی توجه ای میکرد در بین جامعه شخص منفور شده بود که اعتبارش را از دست می داد. این خصلت نیک جامعه به مرور زمان بار معنائی بیشتری را به خود گرفت مانند نمک شناسی، جوانمردی، پاک طینتی، نجابت و بزرگی نیز از آن استشمام می شود. زیرا مخالف آن نمک به حرامیست.

معنی اسم «عایشه» در «قاموس کبیر افغانستان»... لطفاً اسم «عایشه» را در قاموس جست و جو کرده و همچنان بالای «more info» کلیک نمائید...

​الف ــ اسم زیبای دخترانه و زنانه به معنی زن نیکو حال و زن نیکو سیرت،
ب ـ اسم ام المؤمنین حضرت عایشه (رض) دختر حضرت ابوبکر صدیق و همسر حضرت رسول الله (ص)، که زن دانشمند و آگاه بود. ( به کتاب ضخیم بنام «عایشه بعد از پیغمبر» نوشتۀ «کورت فریشلر» آلمانی مراجعه کنید. ) همچنان در اختصار بد نیست جزئیات صحیح زندگی حضرت عایشه ( رض ) را در بخش «معلومات بشتر» نیز مرور کنید که چگونه دشمنان اسلام در هر ساحه برای بدنام کردن این دین از هر نوع تلاش دریغ نکردند. ثابت کردن سن حضرت عایشه ام المؤمنین در وقت ازدواج با حضرت پیامبر اسلام که نه (9) ساله نبودند بلکه نزده (19) ساله بودند. دشمنان با چنین حیله می خواستند حضرت امین پیامبر گرامی اسلام را که نمونۀ از انسانیت و شرافت بودند، با چنین حیلۀ و تزویر ، ترور شخصیت کرده باشند.

سلام و احترام به همکاران و متصدیان وبسایت ملی افغان-جرمن-آنلاین به خصوص به محترمه نصیبه اکرم حیدری و محترم قیس کبیر تقدیم می کنم!

گرچه خودم از صرف و نحو زبان دری، چه رسد از انواع مصادر آن بوئی نمیبرم، اما بعد از خواندن اطلاعیۀ دو همکار محترم وبسایت
تحت عنوان " احصایه گیری مصادر دری در قاموس کبیر افغانستان" میتوانم تصور کنم، که تا چه اندازه این دو عزیزان عشق و علاقه به وطن ، مردم و فرهنگ خود باید داشته باشند، که اینهمه زحمت و پشتکار را در کنار کار های رسمی و شخصیی خود متحمل گردند و به غنای زبان دری بیفزایند.
برای شخص خودم این عشق به وطن، مردم و فرهنگ افغانستان عزیز یکی از مقدسترین ارزش های انسانی و افغانی به شمار میرود، که از صمیم قلب ازین دو شخصیت محترم ملی ما ممنون و سپاسگزارم.
قامت های هردوی شما عزیزان رسأ باد!
وطندوست

طوریکه همه میدانید تیم کاری قاموس سه سال قبل اقدام به تدوین یک قاموس آنلاین در انترنت کرد که خدمت بزرگ فرهنگی برای کشور و ملت افغانستان بشمار میرود. بدین وسیله میخواهیم امروز روی بعضی از مزایای داخلی و خارجی این قاموس، معلومات چندی را که بطور مختصر تهیه دیده ایم به دسترس شما علاقه مندان علم و ادب و فرهنگ قرار دهیم.

جناب آریامل صاحب گرامی سلام و حرمتم را به نمایندگی از تیم کاری قاموس کبیر افغانستان بپذیرید.
نخست از همه تشکر میکنم از حسن نظر تان در حق تیم کاری ما. در ثانی خوشحال و سپاس گزاریم از حضور گرم تان به قافلۀ بی جرس قاموس. تیم ما را افتخاری ازین بیشتر چه که شخصت های بزرگواری چون شما را در کنار خود داشته باشد و از اندوخته های علمی شما بهره ور گردد. قدم تان را روی مژگان خیر مقدم گفته حضور تان را خوش آمدید میگوئیم. شما میتوانید به ما نام اسکایپی تان را بفرستید. و اگر هنوز اکونت اسکایپ ندارید، لطفاً کی بسازید و همان اسمی را که اکونت باز نمودید برای ما بفرستید ما با شما به تماس شده به دیتابیس مربوط تان شما را راهنمائی میکنیم. یکی دو سه بار اول را تحت نظر اینجانب و یا جناب قیس کبیر داشته های تان را شامل دیتابیس میکنید و بعد که بلد شدید خود تان به پیش میروید. طبعاً در صورت لازم ما همیشه در خدمت خواهیم بود. در صورت اتفاق افتادن بعضی از مشکلات تخنیکی و غیره هم با ما به تماس شوید ، ان شاء الله کاری خواهیم کرد بخیر. من برای تان ایمیل میکنم و شما از همان طریق با ما به تماس باشید..

با تشکر مجدد
در پناه خدا باشید

جناب یارمحمد صاحب گرامی سلام!
سپاسگزاریم از نوشتۀ زیبا و ارزشمند تان در ارتباط با کار پروژۀ قاموس کبیر افغانستان و تشکر از حمایت و پشتیبانی تان و تشویق های که سبب دلگرمی اعضای تیم کاری قاموس گردیده است. لطف نهایت شما . اشخاص نیک نیتی چون شما با درک بالا و چشم بینا به زودی متوجه عظمت کار و مؤثر و مثمر بودنش در آینده، میشوند. خوشحالیم که حد اقل اندیشه ای که در سر داشتیم و دیدی که ما به اساس آن کار قاموس را به راه انداختیم، الحمد لله اکثریت ادب دوستان و نخبگان کشور در افغانستان و یا در بیرون از سرزمین بلا کشیدۀ ما، مثل ما می اندیشند و کار و اقدام مارا تأئید و حمایت میکنند. ازینکه شما وقت گرانبهای تان را گرفته تبصرۀ بسیار عالی و پرمحتوای را به نشر رسانیدید. منحیث منیجر این پروژه به نمایندگی از تیم کاری ما تشکر و سپاسگزاری می نمایم

با حرمت

سلام خدمت استاد صالحه جان واهب واصل،
انجنير صاحب و معمار حقيقي قيس جان كبير و همه تيم سخت كوش AGO!

همان مقوله كه گويد:
"تاريكي را ملامت نكنيد يك چراغ بيفروزيد"
در باره شما صدق ميكند.
شما را چراغي روشن كرديد كه انرژي آنرا حب وطن تآمين كرده و نورافشاني آن به اقصي اكناف زبان، ثروت و ثقافت ما خواهد رسيد.

اين كمينه، كه فعلأ متقاعد ميباشم عمري در طبابت و رشته چشم كار كرده ام.

خواستم آمادگي صميمانه خويش را جهت سهمگيري در "قاموس كبير" ابراز دارم.

از همراه شدن با قافله شما خيلي مشعوف خواهم شد.

با ارجگزاري مجدد از خدمات شما

با احترام

داكتر مصطفي آريامل

نوشتۀ های زرین شما را در مورد "قاموس کبیر افغانستان" که تاکنون نشرشده است با علاقه تعقیب کرده ام. نوشته های روشنگر شما در مورد اکمال «قاموس»، تصویر از موضوعات را ارائه میکند که خدمات و زحمات دوستان را آشکار می سازد.

سلام و احترامات خود را به داکتر صاحب غلام محمد انصاری تقدیم می کنم!
از همه اولتر از آمادگی تان جهت همکاری و غنا سازی بخش طبی قاموس کبیر اظهار سپاس می کنیم.
داکتر صاحب محترم، همکاری شما با قاموس کبیر در واقیعت خدمت به وطن عزیز همه ای ما و به مردم آن است، که هر انسان وطنپرست به قدر توان خود باید درین خدمت سهیم باشد. شما با اعلام همکاری تان این وجیبۀ ملی تانرا اداء می کنید.

در رابطه به روش گذشت و فراموش با شما نه تنها جهت تکامل پروسۀ قاموس کبیر افغانستان بلکه در همه کار های سازنده و مفید برای کشور عزیز ما صد در صد همنظر هستم. ما تا حال از پیشنهاد شما یک قدم جلوتر نیز گام برداشته ایم و به این نظر استیم، که در موقیعت بحرانیی که فعلاّ اقغانستان قرار دارد، حتی با کسانیکه با ما مخالفت های سلیقه ئی یا ...... دارند، اما خود شان عناصر ملی اند، همکاری کنیم. از همین لحاظ قبل از افتتاح قاموس کبیر از همه محترمانیکه به هر دلیل که از سایت ما جدا شده اند، خواهش کردیم که دروازۀ سایت افغان-جرمن- آنلاین به روی شان باز است و تشریف آوری شانرا با آغوش باز خیر مقدم می گوئیم.

اما چیزی که تا حال نزد خودم قابل سؤال است، علت یا دلایل انشعاب آقای محترم ولی احمد نوری با بعضی دوستان از وبسایت افغان جرمن آنلاین است. نه تنها این، بلکه تا امروز نمیدانم، چرا آقای محترم ولی احمد نوری از من آزرده خاطر شده اند. من واقعاّ به گناه خود واقف نیستم. اگر خدای ناخواسته مقابل جناب ایشان کدام بی احترامی از من سرزده باشد، حاضرم معذرت بخواهم. درهمین رابطه (گناه ناکرده) و سوالاتی که برایم بی جواب مانده است، در ایندۀ نزدیک مفصلتر در یک مقالۀ جداگانه خواهم نوشت.
بهر حال، مرا عقیده برآنست، قبل ازینکه دنیای فانی را خودم یا آقای ولی نوری وداع بگوئیم، خیلی انسانی و افغانی خواهد بود، اگر گردِ کدورت ها را با آب شفاف صفأ و بخشش بشوئیم و با همدلی و همدیگرپذیری برای کشوری که در کنار پُرتگاه قرار دارد و مردم آن در حال غرق شدن است، دست کمک دراز کنیم.

با سلام و حرمت خدمت هموطنان و همه عزیزان حامی و علاقمند قاموس کبیر افغانستان .
با تأسف نسبت تبدیلی پروایدر انترنتم تقریبا در حدود کمتر یا زیاد تر از یک هفته انترنت نداشتم و اگر هم داشتم
بیشتر از چند لحظۀ کوتاهی نبود. به هر حال عذرم را به خاطری عرض کردم که درین مدت یک هفته نتوانستم
دوستان را از غیر فعال بودن قاموس کبیر افغانستان اطلاع دهم ...

عرض سلام به مسؤلین قاموس کبیر افغانستان ویاران راه شان،
خدمت عرض کنم که قدرت ونیروی روش عفو وبخشش از نیروی محکوم ساختن خیلی تعمیری بوده ، در مجموع پروسه ای تکامل قاموس تأثیر مثبت داشته وراه را برای همکاری هموطنان مخالف دیروز باز میگذارد. از نظر رونشناسی وتغییر یک پدیده از مسیر منفی به مثبت باید انسانهای توانمند مخاف دیروز را به همکاران خوب تبدیل کرد . این شیوه یک هنر است که هر مدیر ومنجر باید خود را با آن ملبس سازد. هر چیز در حال تغییر بوده هر مثبتی میتواند به منفی وبر عکس اش تبدیل شود.
در رابطه به رشد وانکشاف قاموس من کار خود را عنقریب در بخش لیکزیکون طبی ومشخصأ سایکولوژی آغاز خواهم کرد واز تمام متخصصان طب تقاضا میکنم که دراین زمینه قاموس را کمک نموده ، مسؤلیت تاریخی وملی خود را اداء نمایند .

چیزی را که من در افغانستان متوجه شده ام، آن است که در شروع هر کار افغانها بر ضد آن جبهه می گیرند چون خودشان قادر به انجام آن کار نیستند و وقتی که آن کار عملی می شود از خجالت و شرمندگی سکوت اختیار می کنند و از سنگ صدا بلند می شود ولی از آنها نه...

"متأسفانه همین عادت نجس را اکثریت افغانهای که در غرب زندگی می کنند ، نیز دارند... به طور مثال آقای عباسی بر ضد قاموس طنز نوشت، آقای نعیم بارز آنرا رد کرد، انجینر معروفی و آقایون هاشم سدید و رحیم عزیز توهین کردند و خانم پولدار ملالی نظام دعوای مسترد نمودن پول کمکی خود را کرد و مقاله ای بر ضد قاموس نوشت... و حالا همۀ شان از خجالت از توطئه سکوت کار می گیرند و شهامت آنرا ندارند که حداقل درین باره چیزی بنویسند..."

Unfortunately one of the main shortfall growing up in Afghanistan, we learn early on to see things whole and categorize concepts as either good or bad, white or black, full or empty, smart or empty-headed and you name the rest follows the same two extremes patterns. I believe it is wrong still to categorize and judge well known writers solely based on their perception relating to Qamus Kabir Afghanistan.

And let's not forget that at least two of the leading participant colleagues openly advocating Qamus Kabir Afghanistan as vehicle to separate the same language of Dari and Farsi from each other. Dr. Hashimian and Mr. Farani were both then repeatedly referring to the geographical and political separation of Dari/Farsi as back bone of their reasoning to present the same language as two parallel languages.

After a while, principles of Afghan German Online seems to gain complete control of the project as it should and to their credit redirected the subject Qamus to stand tall among others already in use and should be admired.

بنده منحیث یکی از همکاران بخش آشپزی قاموس کبیر افغانستان، آنلاین شدن با موفقیت قاموس را که امروز مثل یک الماس نایاب در ویرانۀ کشور ما می درخشد به خانم واهب واصل، محترم قیس کبیر ، داکتر صاحب هاشمیان، محترم فارانی صاحب و باقی دست اندر کاران این گنچ بی همتا مبارک گفته تمنا میکنم تا هموطنان ما در کنار استفاده ازین سرمایۀ ملی به غناء و اکمال آن به تیم کاری قاموس یاری رسانند و برای اکمال آن از هیچ نوع کمک مادی و معنوی دریغ نکنند.
به نظر من تا میتوانیم همه لینک این قاموس را در فیسبوک ها و همه رسانه های جمعی به اشتراک بگذاریم تا حد اکثر مردم ما که به افغان جرمن آنلاین دسترسی ندارند و یا تا حال بیخبر اند مطلع شوند و در تصحیح، غناء و اکمال آن سهم بگیرند.
به امید لغتنامه های بیشتر در سرزمین نازنین ما افغانستان

با عرض احترام

من سامیه اصیل با افتخارات تمام این گنجینۀ ادبی - فرهنگی را که یکی از دستاورد های معنوی و در ضمن یکی از ضروریات مبرم جامعۀ ماست، به همکاری دو فرد پر کار و پر تلاش محترم انجینیر قیس کبیر و محترمه صالحه واهب واصل شاعر و استاد ادب دری اساس گذاری شده و با تیم کاری شان به پایۀ اکمال رسیده است در سطح که مردم افغانستان از آن استفاده ببرند، صمیمانه تبریک گفته و پیروزی های بیشتر این هموطنان ادب دوست مارا در عرصۀ غنامندی فرهنگ سرزمین ما برایشان از بارگاه ایزد متعال خواهانم.
ناگفته نماند که من به صفت یکی از گردانندگان تلویزیون «افغان تایم» در بخش شهر آشنا حاضرم که قاموس کبیر افغانستان را از طریق پروگرام شهرآشنا به هموطنان عزیز معرفی نمایم. از خانم واهب واصل و محترم قیس کبیر خواهشمندم تا بطور مختصر آنچه را در بارۀ قاموس لازم میدانند نوشته برایم بفرستند تا من به زودی بتوانم آنرا به معرفی بگیرم.

با احرامات فایقه

جناب قاسم قاسمی سخنان شما را خواندم سخنان بسیار موجه وقابل توجه است. از لطف افغان جرمن آنلاین و لطف تدوین گران محترم قاموس بود که افغانستان صاحب یک قاموس یا یک فرهنگ شد. این نویدی افتخار آمیزی است که فرهنگیان واقعی وطندوست را خوشحال ساخته و از هرگوشه وکنار جهان با عشق و افتخار آنرا ستودند و لبیک گفتند اما کسانیکه ازین پورتال استفاده میکنند ولی در برابر این امر مهم دم بر نیاوردند و بقول شما «« با توطئه سکوت »» از کنار این امر مهم ،بی تفاوت گذشته اند و چشم شانرا بسته اند جای تأسف دارد. بقول معروف اگر روشنفکران همین اند حال کشور خراب می بینم.

این اشخاص میتواند در دو حالت ارزیابی شوند یکی اینکه چون خود در تدوین قاموسی کار ساز نشدند پس بر ضد هرقاموسی اند که مؤفق به این کار شده باشد مورد بخل و غضب ایشان قرار می گیرد. یا اینکه اشخاص بسیار حسود وبیمار هستند. زیرا قاموس کبیر افغانستان جز پروژه انتفاعی برای مجموع افغانها از شمال کشور گرفته تا جنوب واز شرق کشور گرفته تاغرب به نفع ملت افغانستان است. ازینرو اگر در آن اشتباه وخلای دیده می شود باید فرهنگیان در تصحیح آن کوشا باشند . واگر قابل ستودن است باید ستوده شود . در غیر آن به چنین اشخاص چه باید خطاب کرد؟
من به نوبه خوداین قاموس معزز و معتبر را افتخار خود دانسته به تدوینگرانش سر احترام فرود می آورم و بخود می بالم که کشورم برای اولین بار صاحب فرهنگ شد.
این فرهنگ وقتی بدنیا آمد که دولت گیر مانده در منازعات جاسوسی همسایگان بیچاره شده است که شخص بنام عبدالله عبدالله گماشته بیگانگان به نفع دشمنان ری میدهد و برضد انگیزه های ملی عمل میکند درچنین گیرودار وقتی پدیده انتفاعی برای کشور ساخته می شود در برابر چنین پدیده گرانبها و سنگین چرا باید سکوت اختیار کرد ؟ چرا باید آنرا با توطئه سکوت بطاق نسیان گذاشت؟. نمیدانم چرا ؟

از جناب قاسم قاسمی سپاسگزارم که به نکته جالبی پرداخته اند و گذشته را دوباره تداعی نموده اند.
سربلند و پایدار باد وحدت ملی مردم افغانستان ومرگ بر هر قلمداریکه علیه منافع ملی قلم میزند.

دست اندرکاران موفق ، پُر کار و پُر تلاش و همکاران نهایت گرامی دروُد بر شما ،
تهیه این دست أورد بزرگ را برای هریک شما و جامعه افغانی مبارک گفته و از زحمات شما در این عرصه از عمق قلب سپاس گزاریم .
با محبت فرهنگی
زبیر و آشا

با تشکر مجدد از لطف هموطنان محترم البته به نمایندگی از تیم کاری «قاموس کبیر افغانستان» باید بگویم که ما فقط وظیفۀ ایمانی و وجدانی خود را در برابر وطن و هموطنان ما انجام داده ایم و خوشبختی ما هم درین است که اکثریت هموطنان با درک ما این کمبود و خلاء بسیار بزرگ را در عرصۀ فرهنگ و ادبیات افغانستان با چشم باز می بینند و مارا درک میکنند. انجنیر صاحب داوری گرامی طوریکه شاید شما امتحان کرده باشید اصطلاحات اصل عامیانۀ افغانستان که مرحوم عبدلله افغانی نویس جمع آوری کرده اند ما همه را نکته به نکته از اثر شان به نام «اصطلاحات عامیانۀ افغانستان» با امانتداری بازنویسی نموده ایم و یک تعداد زیاد اصطلاحات دیگری را که شامل اثر مرحوم «افغانی نویس» نبود به کمک هموطنان ما که درین باره معلومات کافی داشتند به دست آورده شامل این بخش ساختیم. در همین یکی دو هفته از جناب «گذرگاه» مؤسس مطبعۀ «بامیان» هم مژده گرفتم که نسخۀ جدید اصطلاحات عامیانۀ افغانی بعد از بعضی از اضافات لازم به دوام مجموعۀ قبلی از چاپ برآمده و ایشان با لطفی که دارند یک را به طور تحفه به من میفرستند که ان شاء الله به مرور زمان بعد از بررسی و اطمینان بکر بودن آنها شامل قاموس خواهیم کرد. و ازین بالاتر چه خوشی و افتخاری خواهد بود که شما همچنان مارا درین عرصه کمک نموده و به غنای قاموس مردمی خود تان بیافزائید.
در ارتباط با اصطلاحات ایرانی به دری افغانستان هم باید بگویم که ما در حدود بیشتر از 2000 اصطلاح ایرانی را که جناب ولی احمد نوری صاحب همکار اسبق وبسایت افغان جرمن آنلاین چندین سال قبل جمع آوری نموده بودند، هم زیر اسم خودشان شامل قاموس نموده ایم و به کمک هموطنان گرامی ما خصوصاً کسانی که یک مدتی را در ایران سپری نموده اند امروز تعداد آن بیشتر از 2660 اصطلاح گردیده است.
ما به کرات از هموطنان خویش درخواست و خواهش نموده ایم که اصطلاحات هر ولایت مارا که معمول است و بودن آن در یک قاموس مردمی ضرور پنداشته میشود، لطفاً برای ما بفرستید با معانی و تشریح آن، چی اصطلاحات هزارگی باشد، چه هراتی، چه لغمانی، چه کوهدامنی، چه قندهاری و یا فراهی یا هلمندی و.......همه و همه اصطلاحات مردم ماست و به آن نیاز است.
کسانی که علاقه همکاری داشته باشند. قدم شان روی چشم ما.

با حرمت

صالحه واهب واصل

سلام و شاد باش به دانشمندان وادیبانی که قاموس کبیر افغانستان را تهیه- ترتیب و تدوین نموده اند
کار بزرگ فرهنگی ادبی یعنی تهیه قاموس کبیر افغانستان را به تمام فرهنگیان عزیز که در این راه وقت صرف نموده و عرق ریخته و همچنان به تمام ملت افغانستان بزرگ تبریک وتهنیت عرض میکنم.
در پهلوی ارشادات و نظریات هموطنان فرهنگ دوست در پنجره هذا، عرض میدارم که در شرایط چهل سال جنگ - بربادی و مهاجرت های ملیونی افغانها در کشور های متعدد و فراسوی اوقیانوس ها، تدوین و موجودیت چنین یک قاموس با ارزش از ضرورت های عمده جامعه افغانی بخاطر حفظ فرهنگ و داشته های ادبی فرهنگی این ملت میباشد. به همین خاطر برای تهیه کنندگان ونویسندگان قاموس کبیر افغانستان که در شرایط مهاجرت، دور از وطن و مشکلات متعدد چون مادی وغیره به چنین یک موفقیت نایل شده اند، شادباش مضاعف عرض میدارم.
امیدوارم که اصطلاحات عامیانه زبان دری بمرور زمان شامل این قاموس نفیس شده تا از یکسو کلمات اصطلاحی و روزمره اجداد ما به فراموشی سپرده نشود از سوی دیگر ماخذی باشد برای همزبانان فارسی زبان در ایران بخصوص برای آن تعداد ترجمانان ایرانی که در محاکم اروپا، امریکا، کانادا و آستریلیا جهت ترجمانی مهاجرین افغان حاضر میشوند و نسبت عدم آگاهی از اصطلاحات زبان دری، ترجمه نادرست وغلط از حرفهای مهاجر افغان به قاضی های محکمات ارائه می نمایند. بناً موجودیت چینن یک قاموس غنی نه تنها اینکه کمک بزرگ به جامعه افغانی وزبان دری میباشد، بلکه جامعه ایرانی وفارسی زبان را نیز در امر فرا گیری اصطلاحات چند هزار ساله زبان فارسی – دری کمک بسزا خواهد نمود. اصطلاحاتی که با یورش اعراب طی قرون متمادی از زبان فارسی در ایران کاملا حذف ولی خوشبختانه در اکثر مناطق افغانستان دست نخورده باقی مانده است. چیزیکه در قاموس بزرگ افغانستان بزبان های دری و پشتو بازتاب یافته و باز هم بیشتر و بیشتر باز تاب خواهد یافت. برای من افتخار خواهد بود تا شما را شخصاً به نوبه خود در فرستادن اصطلاحات کمیاب عامیانه زبان دری کمک کنم. با حرمت.

خواهران و برادران عزیز، مدتی را در وطن بودم. حالا مدت سه روز می شود که دوباره به وطن دوم خود جرمنی برگشته ام و از خوشخبری قاموس کبیر افغانستان اشک به چشمان ام جاری گردید. مرحبا به هموطنان عزیزم که زحمات بزرگی را متقابل شدند و یک ابزاری کاری را برای افغانان به وجود آوردند که در آینده ما مردم را از احتیاجات ایرانی رهائی خواهد بخشید.
این تیم کاری مانند دیگر بزرگان وقت را با شکوه و شکایت از تهاجم فرهنگی ایران ضایع نکرده و کاری پخته نمودند که سرمشق دیگران است...
خواهر عزیز صالحه واهب، ما همه دستان شما را به خاطری زحمات شبانه روزی تان برای ایجاد این قاموس، می بوسیم، ولی نباید فراموش کنید که:
چیزی را که من در افغانستان متوجه شده ام، آن است که در شروع هر کار افغانها بر ضد آن جبهه می گیرند چون خودشان قادر به انجام آن کار نیستند و وقتی که آن کار عملی می شود از خجالت و شرمندگی سکوت اختیار می کنند و از سنگ صدا بلند می شود ولی از آنها نه...

متأسفانه همین عادت نجس را اکثریت افغانهای که در غرب زندگی می کنند ، نیز دارند... به طور مثال آقای عباسی بر ضد قاموس طنز نوشت، آقای نعیم بارز آنرا رد کرد، انجینر معروفی و آقایون هاشم سدید و رحیم عزیز توهین کردند و خانم پولدار ملالی نظام دعوای مسترد نمودن پول کمکی خود را کرد و مقاله ای بر ضد قاموس نوشت... و حالا همۀ شان از خجالت از توطئه سکوت کار می گیرند و شهامت آنرا ندارند که حداقل درین باره چیزی بنویسند...
و جالب از همه این است که همین *** مطالب سیاسی فروان در بارۀ افغانستان می نویسند و افغانستان و مردم را هدایت می کنند که چنین کنند و چنان...
خوند

یکبار دیگر تبریکات قلبی خود را خدمت تان تقدیم می کنم

بعد از تقدیم سلام و حرمت خدمت همه عزیزانی که لطف نموده وقت گذاشته اند و داخل قاموس شده، داشته های آنرا دیده و با حسن نیت نظرات نیک شان را نوشته اند، تقدیم میدارم. خوشحالم که هموطنان مهربان و دلسوز ما کار های سه سالۀ ما را که با تمام ناتوانی های مالی و مادی و شرائط بسیار ضیق کاری و خانوادگی و کاستی های تخصصی، انجام داده ایم به دیدۀ قدر مینگرند و دلسوزانه مسؤولیت میگیرند و پیشنهادات آباد کنندۀ شان را با ما در میان می گذارند.
از روز اول تا ایندم با همه کمی ها و کاستی های که در عرصه های مختلف داشتیم و داریم، هرگز ناامید نبوده ایم و چشم امید ما به آن عده از هموطنان بادرک و باخرد ما بوده که ما را درین راه تنها نگذاشته اند ولو که فقط از نظر معنوی بوده و همیشه یاری رسانده میرسانند. ایجاد این قاموس آنلاین برای مردم افغانستان طفلی برای آن مادری را ماند که سالیان متوالی از نداشتن طفل رنج کشیده باشد و بالاخره خداوند با لطف و مرحمتش به او طفل کاکل زرینی اعطاء کرده باشد. حالا تا که این طفل بزرگ شده و به پختگی میرسد، در نشو و نما و پرورش آن تنها و تنها مادر نقض ندارد بلکه مادر، پدر، معلمین، اطرافیان، دوست و آشنا، محیط و منطقه، جامعه و سیستم دولتی کشور همه و همه سهم شان را به طور مستقیم و یا غیر مستقیم اداء می نمایند و امروز این طفل معصوم ما و شما که هنوز کودکی بیش نیست به نوازش هر کدامی ما ضرورت مبرم دارد، خواه این نوازش و رسیدگی به طور مستقیم باشد و یا غیر مستقیم. هر قدر این طفل را از خود دانسته از روی لطف و دلسوزی به غنای درونی آن بکوشیم به همان اندازه این طفلک نورس ما و شما در آینده ها بیشتر و بهتر به مردم و جامعه اش مصدر خدمات شایانی خواهد شد.
منحیث مادر این طفل به پاس اظهار امتنان و تشکر قبل از قبل دست همۀ شما بزرگواران را میبوسم که دستگیر این کودک نوپا خواهید شد.

باحرمت
صالحه واهب واصل

محترم حسیب جان، جهان سپاس از نظر تان و پیشنهاد تان راجع به تقسیم بندی قاموس به 2 بخش عمده به عوض 3 بخش... که نه تنها نظر اجمالی را برای استفاده کننده واضح تر می سازد، بلکه شامل ساختن عین لغات را در 2 دیتابیس مختلف غیر ضروری می نماید...
بزودی بخیر در تغیر قاموس اقدام خواهیم کرد و نتیجه را همین جا خواهیم نوشت...

سلام خدمت همه همکاران محترم و معظم قاموس کبیر افغانستان تقدیم نموده، از خداوند متعال آرزوی صحتمندی و کامگاری های ایشان را تمنا دارم. واقعاٌ هر زمانی که به سیر بوستان قاموس کبیر افغانستان این گنجینۀ ملی سری میزنم از خواندن کلمات، جملات، سطور و صفحات آن احساس خورسندی می نمائم. در قسمت طرح و یا دیزین بخش های این گنجینۀ ملی یک پیشنهادی، یک عرضی و یا یک خواهشی دارم که مستفید شدن خوانندگان عزیز رااز قاموس کبیر افغانستان، شاید آسانتر و یا ساده سازد و آن اینکه، در صورت امکان و لزمدید، هر گاه سه بخش این قاموس ملی به دو بخش تقسیم شود، و آن هم به شیوۀ که یک بخش آن متشکل از زبان های رسمی ما و بخش دیگر آنرا محتویات زبان انگلیسی تشکیل دهد، شاید کار جستجو برای خوانندگان ساده تر و آسان تر شود. امید این پیشنهاد و یا خواهشم کدام گزافه گوئی بی جا تلقی نگردد. زیرا واقعاٌ تبدیلی سه بخش قاموس به دو بخش عمل مطالعه را و استفاده از این قاموس کبیر افغانستان عزیز ما را ساده تر خواهد ساخت.

با عرض احترام

حسیب الله

با عرض سلام و تمنیات نیک به همه، خواستم به ادامه جواب برادر عزیز و بس پرکار و در نهایت با حوصلۀ خود قیس جان کبیر به محترم راسخ اضافه کنم که وظیفۀ فعلی من در قاموس مرور، اصلاح و اکمال ترجمۀ لغات است بزبان انگلیسی که برای نسل متولد در خارج از افغانستان ارزش بسزایی خواهد داشت. روشن است که این مرور، اصلاح قسمت انگلیسی این قاموس بزرگ کاریست نیازمند زمان که امید بزودی ممکنه به انجام خواهد رسید.

عرض سلام به تیم پر افتخار قاموس کبیر افغانستان

بخصوص به خانم صالحه وهاب واصل وجناب انجیر صاحب قیس که بدون هرنوع امکانات مالی فقط با حوصله مندی ، کار دیامیک ومدیریت سالم ، توانستند این اثر فرهنگی تاریخی رابه کمک تیم فعال ، تهداب گذاری ودر خدمت جامعه بگذارند . تبریک به شما دو شمع روشنگر در ظلمت روزهای خیلی بد کشور وتیم فداکارا تان.به آرزوپی پیروزی های هر چه بیشتر شما و تیم تان. امیدوارم تمام هموطنان فرهنگ دوست ما در تعمیر این بنای بزرگ هر یک نظر به توان خود سهم گرفته از همکاری های لازم دریغ نکنند.

بربنیاد این فرد با مفهوم و کیفیت که:
بهر کاری که همت بسته گردد - اگر خاری بود گلدسته گردد
اکنون شاهد عینی ثمر کار و همت والای گل دستهٔ قابل قدر علمی و پر محتوای ادبیی دو ستان ارجمند و با فضیلت خود استیم که اظهار تشکر و تمجید - در برابر لطف و زحمات شبا روزی شان کوتاهی میکند ولی خداوند توانا حافظ صحت و مددگار عقل سلیم و بازوی توانای تان باشد . دوستدار تان عبدالجلیل جمیلی

يكبار ديگر مقوله اينكه وعده ها ميشكنند ولى كوشش هاست كه كامياب ميشوند در عمل ثابت كردىد.
در واقع كارى بس مشكل و زمانگير بود ولى با حوصله مندى و پشتكار كه از جمله مشخصاتت ميباشد، آنرا تكميل نمودىد، كه من برايتان صميمانه تبريك گفته و موفقيتهاى بيشتر از پيش برايتان آرزو مينمايم.

انتشار این گنجینه ادب و فرهنگ را به عموم کارمندان و نخبگانی که درین پروژه بزرگ فرهنگی زحمت کشیده اند از صمیم قلب تبریک و تهنیت می گویم. این فرهنگ نه تنها احتیاج به فرهنگ های خارج از کشور را مرفوع می سازد بلکه حاوی اطلاعات دقیق دیگری نیز میباشد که تا کنون مستند نگردیده است.
باز هم به همۀ اعضای تیم کاری که زحمات بی شائبه را تدوین و تحقیق و جمع آوری نموده اند این خدمت تاریخی و فرهنگی بی سابقه را تبریک می گویم
جلیل غنی هروی

محترم راسخ صاحب سلام، تشکر فروان از نظر تان. برادر عزیز، شاید به صورت درست فهمانده نتوانسته باشیم که فعلاٌ ما فقط بخش زبانی "قاموس کبیر افغانستان" را در خدمت وطنداران خود قرار داده ایم که این قسمت شامل سه دیتابیس یعنی مجمع اللغات، عبدالله افغانی نویس و فارسی ایران به دری افغانستان می باشد...
بخش مسلکی شامل دیتابیس های زیادی است، از جمله جغرافیه، زراعت، حقوق وقضاء، آبدات تأریخی، و ... که بخیر در آیندۀ نزدیک در دسترس قرار خواهد گرفت... در آنجا شما می توانید معلومات مفصل راجع ولایات، شنسب، چغتو و ... دریافت نمائید.
استاد مسعود فارانی در بخش زبانی لغات اصیل افغانی را مانند پیشکسوت و ... را داخل و معنی می کند که در هیچ دکشنری ایرانی قابل دسترسی نیست و در بخش دوم دوره هائی تأریخی را...

محترم رحمت آریا صاحب و استاد آصف بهاند مسؤولیت زبان ملی پشتو را عهده دار اند...
میرمن نصیبه اکرم مسؤولیت ترجمۀ انگلیسی لغات را عهده دار استند که خصوصاٌ برای نسل که در خارج از افغانستان تولد و یا بزرگ شده اند، اهمیت حائز دارد

خواهران وبرادران عزیز قاموس آفرین سلام!
احترامات قلبی مرا دوستانه قبول بفرمائید ، در میان این همه بدبختی ها که زندگی را بر ما تاریک ساخته است چراغ قاموس شما مثل ستاره صبح روشن شد ونوید ومژدۀ بسیار عالی به وطن دوستان داد. همچنان برای دسته ها و گروه های که دست زیر الاشه نشسته اند و منتظر اند که معجزۀ شود تا خرابی ها دوباره آباد گردد. اینک وطن دوستان شما را سرمشق قرار خواهند داد که با تمام بدبختی ها و نا امیدی ها امید آبادی وطن را از دست نداده اید و در جنگهای سیاسی تحمیل شده شرکت نکردیده اید شما به سهم خود کاری را انجام داده اید که مفاد آن به تمام جامعه می رسد. این آغاز آبادی فرهنگی جامعه ما را به تمام مردم وطنم صمیمانه تبریک عرض می کنم .
بدبختانه امیل مروارید فرهنگ عزیز ما را ضربه جنگ سگلیده است. این امیل فرهنگی باید دوباره ساخته شود تا مروارید فرهنگ ما از بین نرود.
خوشبختانه از قاموس شما بوسیله خواهرم خبر دار شدم واز لحظه که خبر شده ام تا کنون مثل یک نمایش بسیار جالب ودیدنی به کمپوتر چسپیده ام و فرهنگ عزیز و دوست داشتی شما را ذره ذره می بینم واز آن لذت می برم .
ناگفته نماند که علاقه وافر به قاموس شما همانا اسم خانوادگی ما « شنسب» بود که در هیچ جای کسی بر آن تبصره نداشت وتبصره نشده بود. این کمبود واین ضرورت را هیچ قاموسی جواب نداد . این اولین قاموس است که مثل نام ما دیگر نیاز های فرهنگی ما افغانها را برطرف میکند. اینک قاموس کبیر افغانستان جواب گوی نکات فرهنگی ما افغانها شده است که تا کنون به آنها توجه جدی نشده بود. من از همه شما محترمان تشکر می کنم که به چنین نکته های ارزنده در قاموس توجه نموده اید. دست تان درد نکند.

مژده ات را مبارکباد میگویم خواهر من صالحه جان و به حوصلۀ مندی برادر عزیز ما قیس جان کبیر هزار آفرین از این خواهر.
در حقیقت این تحفۀ همگانی به ملت درماندۀ افغان که به وجود چنین گنجینۀ فرهنگی سخت نیازمند اند، در خور آنست که وطنداران از هر گوشۀ جهان دست همت برزنند و در غنای این سرمایه ملی بکوشند.

موفقيت يك كار بزرگ كه عبارت است از تهيه قاموس كبير بشما و تمام اندركاران اين پروژه عظيم كه به درد نسل ايند و حاليه ما زياد خواهد خورد بشما و تمام همكاران اين پروژه تبريك ميگويم. اميد وارم در أمور محوله تان موفق و كامگار باشيد.

قاموس کبير افغانستان که به همت جناب انجينرصاحب کبير محترمه خانم واصل و يک تعداد ديگر از قلم بدستان عزيز اخيرأ بطور امتحانی آنلاين گرديد، خدمتی بزرگی به ادب و فرهنگ کشور عزيز ما بشمار رفته و جا دارد که اين موفقيت بزرگ را به همه دست اندر کاران اين گنجينه عظيم فرهنگی کشور تبربک و تهنيت گفت.
اميد است قاموس کبير افغانستان با گذشت زمان باز هم غنی و غنيتر گرديده و به يک منبع و مأخذ معتبر فرهنگی و معلوماتی کشور عزيز ما مبدل گردد.

با نشر خبر انلاین شدن قاموس کبیر افغانستان از صمیم قلب بهترین تبریکات و تهنیت خود را به فرد فرد همکاران و قلم بدستان در این بخش به خصوص استاد عزیز خانم واصل گرامی، انجنیر صاحب قیس کبیر گرامی که با نهایت پشت کار و زحمات شبا روزی در طی سه سال این مامول نیک را به انجام رسانیدند تقدیم نمایم. آنچه شما انجام دادید افتخار بزرگی است که به افغانستان و افغانها نصیب ساختید.بگذارید هزاران بار به این خدمت تان به شما مبارک باد گویم.

با تقدیم سلام و عرض احترام خدمت تمام کارکنان و مؤسسین قاموس کبیر افغانستان و آرزوی موفقیت های بیشتر شان.
امروز صبح وقتی مژدۀ آنلاین شدن قاموس را خواندم چشمانم روشن شد، فوراً رفته داخل وبسایت شدم و لغاتی را جست و جو کردم. در اول با کمی مشکلات روبرو شدم زیرا سیستم را باید بلد میشدم. اما بعد از خواندن نوشتۀ خانم وهاب در بخش ویدیو ها به ویدیوی رهنما مراجعه کردم و دانستم که طریق استفاده آنگونه که من فکر میکردم، مشکل هم نیست.
یکی از فنگشن های بسیار خوب آن به نظر من همین لیستی کلماتی است که بعد از نوشتن دو تا سه حرف در زیر دریچۀ جست و جو نمایان میگردند که برای جست و جو کننده کار پالیدن لغات را بسیار سهل میسازد.
اما چیزی که مرا متعجب ساخت و یا شاید هم من نتوانسته ام درست جست و جو کنم که بعضی از لغات را به سادگی دریافتم اما از ولایات افغانستان و غذا های افغانی که شنیده بودم که ئدر قاموس است، چیزی نیافتم نمی دانم مشکل در کجا بوده. وقتی بادغیس را پالیدم پیدا شد اما کندهار پیدا نشد ولی کندهاری پیدا شد. و همچنان هرات نبود اما هراتی بود و به همین ترتیب. اگر درین قسمت توضیحاتی داده شود بد نمی شود.
در غیر آن به شما هموطنان دلسوز و با درک میبالم و تشکر میکنم از این همه زحمت که در راه فرهنگ و ادب افغانستان به خود متقبل شده اید. امید است. این دروازه هرگز بسته نماند و تا افغانستان است مردان میدانی پیدا شوند و به انکشاف این سرمایه ملی ادامه دهند.

با درود

جناب کبیر صاحب و همکاران عزیز تان خانم واهب و دیگران سلام!

قیس بخاطریکه زمانی صحبت تیلیفونی با هم داشتیم و من بعضی خصویات شخصی خود را برای تان به جواب سوالات تان گفتم.

کبیر به خاطریکه قاموس نام کبیر را دارد ولو ارتباط به اسم کبیر شما ندارد و دارد.

با وجودیکه بعضی ها من را و افکارم را شناخته نمی توانند اما افتخار انرا دارم که شما انرا می شناسید به این خاطر و به خاطر قاموس تان این تحفه بنده را شما و همکاران تان درج قاموس تان نمایید.

غیر این تحفه برایتان این غریب بیدل دیگر چیز ندارم.


ای بسا معنی که ز نا محرمی های زبان
با همه شوخی مقیم نسخه های راز ماند

وی بسا بال و پری کز تنگی دام و قفس
ساخت با اسودگی چندان که از پرواز ماند

در جهان خلقت از هر خلقتی آدم کم است
باز در اصناف آدم، آدم محرم کم است

شما یکی آن هستید

مبارک! مبارک! کار تأریخی، بی همتا و نهایت ارزنده!
دست همه متصدیان و دست اندرکاران پورتال افغان - جرمن آنلاین را دوستانه و با حرمت می فشارم!
مؤفقیت های مزید نصیب تان!

آنلاین ساختن "قاموس کبیر افغانستان" کار بزرگی بود که فقط با عزم راسخ پیش برده شد و به همکاری تعدادی از شخصیت های متعهد و مصمم و با زحمات شباروزی آنها در مدت سه سال تهداب اولی آن گذاشته شد که اکمال این پروژه بزرگ ملی باید ادامه یابد و روی این تهداب استوار کار بیشتر صورت گیرد. این موفقیت را به همه علاقمندان فرهنگ ملی و بخصوص همکاران این قاموس و از همه بیشتر به آقای انجنیر قیس کبیر و محترمه خانم صالحه واصل واهب که در این مدت سه سال وقت گرانبهای خود را وقف اینکار مهم ملی کردند، از صمیم قلب تبریک گفته اجر دارین برای شان خواهانم به امید موفقیت های مزید شان.

جناب انجنیر صاحب قیس کبیر و سایر همکاران پر تلاش و دانشمندان فرهیخته ای که در این پروژه نهایت سترگ و نافع و ملی کشور سهم گرفته اند صمیمانه ترین تبریکات قلبی خود را به مناسبت آنلاین شدن اولین بخش قاموس کبیر افغان حضور فرد فرد شما که با تلاش ملی و عرق ریزی های شبا روزی تان بخاطر حفظ غنای فرهنگی و ملی کار نمودید تقدیم میدارم. به همه افغانستان دوستان ووطنداران گرامی که شیفته و عاشق حفظ غنای فرهنگی و ملی خود اند این نوید را میرسانم که قاموس کبیر افغان یک قاموس با اعتبار و در برگیرنده اکثریت شعبات عملی و فرهنگی و تأریخی و حتی زندگی روزمره بوده و کماکان به غنای این قاموس در طول زمان افزوده خواهد شد. قاموس کبیر افغان به همین امید اساس گذاری شده و آرزومندم با گذشت هر روز صفحات تازه و نوینی به آن افروده شود. دست اندر کاران این قاموس همه دانشمندان و نویسندگان نخبه جامعه ما بوده و همه داوطلبانه بدون چشم داشت مادی از کسی و یا منبعی فداکارانه در این راستا عرق ریختند. یکبار دیگر به همه هموطنان گرامی ام مبارک باد عرض می کنم.

امروز صبح كه وبسايت سرفراز و مردمي AGO را باز كردم يكي نه بلكه سه مژده چون دانه هاي درخشان و انعكاس دهنده آرمان هاي سترگ يك تيم كه عشق وطن در قلوب شان جوشان است، چشمانم را روشن ساخت.

وجدان و حق شناسي حكم ميكند كه به صالحه جان واهب واصل، انجنيرصاحب قيس كبير و همه اعضاي تيم كاري AGO سر تعظيم فرود آورد و موفقيت شانرا به همه ملت افغان و عاشقان زبان و فرهنگ تبريك گفت.

آفرين به مژده آفريني شما عزيزان

با احترام

مصطفي آريامل

سلام خدمت همه تقدیم نموده قاموس کبیر افغانستان را که یک وثیقۀ خوب ملی ما میباشد برای همه تبریک گفته و کوشش ها ، زحمات و جمله کار های را محترمه خانم صالحه جان واهب واصل، محترم انجنیر قیس کبیر و بقیه همکاران محترم و معظم شان در این راه انجام داده اند، قابل احترام، قدر و تحسین می شمارم . این موفقیت بزرگ را تمای همکاران محترم قاموس کبیر افغانستان تبریک گفته از خداوند متعال صحت کامل، موفقیت های بی پایان و خوشی های زیاد برای همۀ شان تمنا میدارم.

با عرض احترامات فائقه

حسیب الله

تشکر عزیز مهربان خانم صالحه جان واهب واصل از این خبر خوش و افتخار امیز, خیلی خوشحال شدم. برای شما، محترم قیس کبیر و همه ای دست اندرکاران این کار فرهنگی بزرگ و پربها این موفقیت بزرگ فرهنگی و ادبی را صمیمانه و از ته دل تبریک عرض میکنم و با افتخار زیاد برای تان موفقیت های هرچه بیشتر ازین را در بخش حفظ و بقا و گسترش فرهنگ سرزمین عزیز ما از بارگاه ایزد متعال خواهانم. من داخل دکشنری شدم و چندین کلمه را جهت تست و یا امتحانی داخل ساختم. همه را جواب گرفتم. بسیار زیاد کار صورت گرفته خداوند خیر تان بدهد. اگرچه یک دکشنری زبان برای یک ملت سی و شش میلیونی کافی نیست اما کم و یا قلیل هم اگر باشد از خود آدم باشد بهتر است. شاد و پیروز باشید. خدا حافظ و مددگار باشد . درود بر شما.
ح. ریاض

مژده بهره برداری از قاموس کبیرافغانستان، به همت وتلاش شباروزی دوستان عزیزما انجنیر قیس کبیر و خانم ادیب وهنرمند وشاعر زیباکلام خانم صالحه واهب واصل و همکاری سایر دانشمندان عرصه های ادبی واقتصادی ، قلوب دوستان را شادمان ساخت. بجاست تا ازاین زحمتکشی وپشت کار کسانی که بدون مزد وپاداش دست به اعمارچنین کاخ سودمند فرهنگی زده اند استقبال وقدر دانی کنیم .
من به نوبه خود این موفقیت را به تیم کاری قاموس کبیرافغانستان تبریک میگویم.

دشمنان میخواهند، فرهنگ چند هزار سالۀ ما را نابود کنند. وطنپرستان به غنای آن میافزایند.
ببین تفاوت از کجا تا به کجاست!

به مؤسسین قاموس کبیر افغانستان هریک خانم صالحه واهب واصل و آقای قیس کبیر، همچنان به تمام همکاران محترم شان که در تدوین و نشر این قاموس سه سال تمام، مجانی و رایگان خدمت کرده اند، تحسین و صد آفرین میگویم.

مرا عقیده برآنست که عشق به وطن و مردم آن تنها انگیزۀ ست، که این شخصیت های ملی و حامیان فرهنگ اصیل افغانی ما را حوصله و انرژی کافی داده است، تا سه سال تمام پهلوی مصروفیت های رسمی و کار های شخصی شان، از وقت فراغت خود در تدوین این غنیمت بزرگ برای فرهنگ اصیل افغانی ما زحمت بکشند.

هر یک شما محترمان نام تانرا به نیکی در تاریخ قاموس نگاری وطن تان ثبت نمودید.
این افتخار را به هریک شما عزیزان از صمیم قلب مبارک می گویم.
قامت تان هیمشه رسأ باد!!

مبارك باشد صالحه جان واصل و به همه همکاران تان و کافۀ ملت افغانستان مبارک باد میگویم. افتخار است بر دست اندركاران اين گنجينه ادبی و سرمایۀ ملي. ممنونیم ازین خبر خوش و معلومات بسیار بدرد بخور. یقینن. و آرزو دارم تا خوب مورد استفاده قرار بگیرد و مردم ما بتوانند ازین محصول علمی و مثمر برای انکشافات فکری و علمی شان استفاده نموده و سرزمین جنگ زدۀ ما را از دست این دهشت افکنان نجات دهند.

با احترام

ودات

تشکر و سپاس از خانم واهب و جناب کبیر و همه همکاران شان که زحمت کشیدند این خدمت بزرگ را برای مردم ناتوان و مجبور ما درین شرایط مشکل که در وطن ما جریان دارد. برای شما و همه هموطنان ما مبارک باشد، کارنیک است، حمتی انرا باعلاقمندی مطالعه مینمایم و از آن استفاده میبرم.

با احترام

مبارك باشد صالحه جان گرامی به شما و همه همكارانتان، واقعآ كه يك خدمت بسیار بزرگ و بی سابقه است به فرهنگ و ادب افغانستان و وسیلۀ برای آگاهى بيشتر اين ملت و روشنگری نسل هاى بعدى ميباشد، هميش شاد و سلامت باشيد

تشكر بى پايان

محترم ارمان امانی، تشکر از استقبال تان... بلی شما متوجه مغلق بودن قاموس شده اید. دلیل آن فقط بزرگی، وسعت و کبیری آن می باشد... تا جای که توان تخنیکی برای ما موجود بود، کوشش کردیم که دیزائن قابل فهم کنیم. در آیندۀ نزدیک بخیر هر بخش را جداگانه با ویدیو های مربوطه معرفی خواهیم کرد.

محترم ایاز نوري آزادي، تشکر از استقبال شما همچنان. درست است که شما مستقیماً در کار های قاموس حصه نداشتید، مگر به صورت غیر مستقیم، چه از نگاه مورال و چه از نگاه مالی از ما حمایت کرده اید...

سلام صالحه جان واهب واصل و همه دست اندرکاران قاموس کبیر افغانستان روز تان بخير باشد. این موفقیت را برای تان با تمام همکاران تان تبریک میگویم همیشه پیروز و با انرژی باشید بزرگترین افتخار برای افغانستان است هدیه جاویدانی برای سرزمین افغانستان و مردم ناتوان و رنج کشیدۀ افغان بازهم برای شما تبریک میگویم خوش باشید

با احترام بی پایان فاطمه جمال

منحیث یک جوان افغان و

تدوین قاموس کبیر افغانستان را به محترمه میرمن واصل و تمام همکاران شان تبریک عرض میکنم هر چند در نگاه اول شیوه استفاده از آن کمی مغلق به نظر رسید ولی مطمئن هستم با گذشت چند روز با نحوه استفاده از آن آشنا خواهیم شد

باز هم از زحمات تیم کاری یک عالم تشکر

درنو محترمو د افغان لوی قاموس عامل هئیت ته!

پس له سلام او سلامتي رسولو څخه...!

په دې توګه خپل او د خپلې کورنئ د هر غړي تودې مبارکۍ د « افغانستان د لوی قاموس، قاموس کبیر افغانستان» د مهم او ازشتناک کار د پشپړیدو په مناسبت تقدیم کوم. ما په تاسف د خپلو، خصوصاً رسمي بوختیا په علت د قاموس د جوړېدو په کار کې ګډون ونشو کړای، لاکن هغه زیار او زحمت، چې تاسو شامل او عامل ګروپ د یوه وطن دوسته فرهنګي احساس پر بنسټ د دغه یو ضروري سند لپاره پر ځان قبول کړ، ډېر ستایم. لکه پخوا، بیا وایم، چې تاسو د یوه علمي څیړنیز مسلکي انستیتوت کار تر سره کړ.

په دودیزو افغاني فرهنګي احساساتو سره

محمد ایاز نوري آزادي